Chọn gạo và ngâm gạo
Chọn gạo nếp ngon quyết định chất lượng của món xôi. Vì vậy, nên chọn loại nếp trắng đục, hạt đều, căng tròn. Có thể nhai thử một vài hạt gạo để cảm nhận. Thấy gạo có vị ngọt tự nhiên và hương thơm lúa mới là loại gạo ngon.
Xôi được nấu chín bằng hơi nước nên cần phải ngâm gạo trước để xôi đạt độ dẻo thơm. Tùy vào từng loại gạo, thời gian ngâm từ 6-8 tiếng là được. Không ngâm quá lâu làm gạo bị chua, khi nấu dễ bị nát.
Bạn có thể thêm chút muối vào nước ngâm gạo để hạt gạo được đậm đà.
Để tạo màu cho xôi, bạn có thể ngâm gạo với các loại nước tạo màu như nước lá nếp, nước lá cẩm, nước dành dành, nước hoa đậu biếc… Riêng với xôi gấc, bạn cần ngâm cho gạo ngậm nước trước rồi mới đem trộn với gấc và đem đi hấp.
Gạo cần được ngâm 6-8 tiếng trước khi đem đi đồ xôi.
Nhiệt độ nấu vừa phải
Khi nấu xôi, việc điều chỉnh nhiệt độ có ý nghĩa quan trọng. Bạn nên đun sôi nước rồi mới đặt chõ gạo lên để hấp. Giữ nhiệt độ ở mức vừa phải để hạt xôi chín từ từ. Hấp ở nhiệt độ cao quá, nước nhanh cạn, xôi dễ bị khét. Hấp ở nhiệt độ thấp quá, xôi dễ bị nhão.
Khi cho gạo vào nồi, nên bốc từng nắm gạo thay vì đổ tất cả vào cùng lúc. Làm như vậy để các hạt gạo không chèn ép lên nhau, hơi nước nóng có thể lưu thông dễ dàng để xôi chín đều. Ngoài ra, có thể dùng đũa chọc vài lỗ xuyên qua gạo để hơi nước tỏa đều.
Đong đủ lượng nước
Lượng nước hấp xôi chỉ nên chiếm 1/3 dung tích nồi để hơi nước đủ làm chín xôi, nước không bị trào lên chõ hấp làm xôi bị nhão.
Thời gian đồ xôi
Tùy từng loại gạo, thời gian đồ xôi có thể rơi vào khoảng 30-40 phút. Cứ 10 phút, bạn có thể mở vung nồi để lau nước đọng trên nắp, ngăn nước rơi xuống xôi làm xôi bị nát. Ngoài ra, đảo đều để xôi chín và ráo nước. Ăn thử thấy hạt xôi mềm dẻo là đạt.
Để xôi thơm hơn, bạn có thể cho vài chiếc lá nếp tươi (lá dứa) vào đồ cùng xôi.
Đồ xôi cùng lá nếp để xôi thơm hơn.
Đồ xôi hai lần
Khi xôi vừa chín tới, hãy tắt bếp và đồ xôi ra mâm. Trải đều và để xôi dưới quạt cho nguội.
Sau đó, trước khi ăn, đem xôi đi hấp thêm một lần nữa cho xôi dẻo mềm.
Xôi đồ hai lần sẽ dẻo ngon hơn.
Tạo độ bóng cho hạt xôi
Trước khi tắt bếp, hãy rưới một ít mỡ gà hoặc dầu ăn vào xôi và đảo đều. Đây là cách giúp hạt xôi căng bóng, thơm hơn, hấp dẫn hơn.
