Khi nhắc đến Kon Tum, nhiều người sẽ ngay lập tức hình dung ra những cảnh đẹp hoang sơ và kỳ vĩ của vùng đất đại ngàn Tây Nguyên. Tuy nhiên, không chỉ nổi bật với vẻ đẹp thiên nhiên, Kon Tum còn là nơi lưu giữ những món đặc sản phong phú và độc đáo, trong số đó, rượu đoác là một điểm nhấn không thể bỏ qua.
Rượu đoác không chỉ đơn thuần là một loại thức uống; nó được chiết xuất từ nhựa cây đoác, tạo nên một sản phẩm thiên nhiên thơm ngon và bổ dưỡng. Đây là thức uống truyền thống, được xem như một món quà quý báu mà thiên nhiên đã ban tặng cho người dân nơi đây. Rượu đoác là đặc sản duy nhất có thể thưởng thức ngay mà không cần trải qua quá trình chế biến phức tạp. Trong những dịp lễ Tết hay các lễ hội, cùng với các bữa tiệc cưới, rượu đoác luôn có mặt, góp phần làm phong phú thêm mâm cỗ của người dân Kon Tum.
Rượu đoác không chỉ đơn thuần là một loại thức uống; nó được chiết xuất từ nhựa cây đoác, tạo nên một sản phẩm thiên nhiên thơm ngon và bổ dưỡng
Rượu đoác là sản phẩm được chiết xuất từ thân của cây đoác, hay còn gọi là cây tà vạt. Thời điểm từ tháng 3 đến tháng 6 hàng năm là lúc cây đoác nở hoa. Người dân địa phương thường đợi cho đến khi hoa của cây già, rồi cắt bỏ phần hoa, chỉ để lại phần cuống dài khoảng hai gang tay. Điều này giúp ngăn chặn việc cây ra trái và đảm bảo thu hoạch rượu.
Quá trình lấy rượu đoác không hề đơn giản. Người dân phải vượt qua những con dốc dựng đứng, nhiều sỏi đá nhọn hoắt và những bụi rậm đầy vắt mới tới được khu rừng đoác. Tại đây, những cây đoác cao lớn, từ đó những giọt rượu tinh khiết nhỏ xuống các ống lồ ô dài khoảng 4 mét.
Người thu hoạch đứng dưới, nắm chặt đầu ống lồ ô, gác lên một hòn đá cao và nghiêng xuống để thu được rượu một cách dễ dàng. Khi ống đã đầy rượu, họ sẽ đổ vào can và sử dụng nước sạch để rửa kỹ ống lồ ô, rồi tiếp tục đưa lên để thu nhập thêm rượu. Phương pháp này không chỉ giúp tăng sản lượng, mà còn đảm bảo chất lượng của nước thu được. Đồng thời, nó cũng hạn chế sự nhiễm khuẩn cho cây, bảo vệ sức khỏe của nó, thay vì khoét thẳng vào thân để lấy nước.
Quá trình lấy rượu đoác không hề đơn giản
Cây đoác khoảng 4 đến 5 năm tuổi có khả năng sản xuất rượu liên tục trong vòng 3 đến 4 tháng. Sau thời gian này, cây cần một khoảng thời gian nghỉ ngơi trước khi tái sản xuất rượu. Rượu đoác có màu trắng đục tương tự như nước dừa, đi kèm với hương thơm nhẹ nhàng và dễ chịu. Dù được gọi là rượu, nhưng khi thưởng thức, người uống sẽ nhận thấy vị ngọt thanh thoát, hoàn toàn không có cảm giác cay hay đắng như những loại rượu thông thường.
Nước thu được từ cây đoác thường được sử dụng ngay tại chỗ như một loại thức uống giải khát, mang lại cảm giác sảng khoái và sức khỏe cho người dùng. Trước kia, sản phẩm này chủ yếu được người dân địa phương biết đến và sử dụng. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, với sự phát triển của ngành du lịch, rượu đoác đã trở thành món đặc sản hấp dẫn mà du khách thường tìm mua để làm quà cho gia đình và bạn bè. Đặc biệt, giá thành của rượu đoác rất phải chăng, chỉ từ 15.000 đến 20.000 đồng mỗi lít.
Giá thành của rượu đoác rất phải chăng, chỉ từ 15.000 đến 20.000 đồng mỗi lít
Tuy nhiên, người dân địa phương cũng cảnh báo rằng rượu đoác khá dễ hỏng. Sau khi lấy, rượu chỉ nên sử dụng trong khoảng 2-3 ngày để giữ nguyên mùi vị vốn có. Nếu được bảo quản trong tủ lạnh, rượu có thể sử dụng kéo dài thêm một tuần, nhưng chất lượng sẽ không còn được như lúc mới.
