Tác phẩm vĩ đại dưới lòng đất
Tần Thủy Hoàng, vị vua thứ 36 của triều đại Tần, là người đã kết thúc thời kỳ Chiến Quốc bằng cách chiếm lĩnh sáu quốc gia chư hầu và thống nhất Trung Hoa. Trong suốt thời gian trị vì của mình, ông đã cho xây dựng nhiều công trình vĩ đại, trong đó nổi bật có Vạn Lý Trường Thành và lăng mộ hoành tráng được ví như một cung điện dưới lòng đất.
Quá trình xây dựng lăng mộ bắt đầu vào năm 246 TCN, khi Tần Thủy Hoàng mới chỉ 13 tuổi. Sau 38 năm lao động không ngừng với sự tham gia của khoảng 700.000 công nhân và nghệ nhân tài ba, lăng mộ đã được hoàn tất. Tọa lạc ở chân núi Lishan, thuộc thành phố Tây An, tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc hiện nay, lăng mộ này được coi là một trong những kiến trúc phức tạp và quy mô lớn nhất thế giới.
Quá trình xây dựng lăng mộ bắt đầu vào năm 246 TCN, khi Tần Thủy Hoàng mới chỉ 13 tuổi
Ánh sáng vĩnh cửu – Một bí ẩn kì bí
Một trong những giai thoại nổi bật về lăng mộ Tần Thủy Hoàng chính là câu chuyện xung quanh những ngọn đèn “vĩnh cửu.” Những cái đèn này, được cho là không bao giờ tắt, được đặt bên trong lăng để bảo vệ giấc ngủ ngàn thu của vị hoàng đế. Hiện tượng này không chỉ ghi nhận ở văn hóa Trung Quốc mà còn xuất hiện trong nhiều nền văn minh khác, như Ai Cập, Hy Lạp và La Mã cổ đại.
Theo các tài liệu lịch sử, đèn “Trường Minh Đăng” được sử dụng rất phổ biến trong các lăng mộ của các hoàng đế và quý tộc. Những chiếc đèn này được thiết kế đặc biệt với khả năng kéo dài thời gian cháy, thậm chí trong những điều kiện khắc nghiệt và môi trường kín.
Một trong những giai thoại nổi bật về lăng mộ Tần Thủy Hoàng chính là câu chuyện xung quanh những ngọn đèn “vĩnh cửu.”
Những câu chuyện huyền bí
Những câu chuyện huyền bí đến từ khắp các vùng đất trên thế giới thật sự rất lôi cuốn. Sự hiện diện của các ngọn đèn vĩnh cửu không đơn thuần chỉ là giai thoại trong truyền thuyết Trung Quốc. Một nhà sử học người Hy Lạp đã từng ghi nhận sự tồn tại của một ngọn đèn không bao giờ tắt bên trong ngôi đền thờ Mặt Trời tại Ai Cập. Thêm vào đó, nhà thần học La Mã Augustine cũng từng nhắc đến một ngọn đèn tại đền thờ Isis, luôn sáng ngời mặc cho gió bão bên ngoài.
Vào năm 527 sau Công nguyên, một đội quân La Mã đã tình cờ phát hiện một ngọn đèn còn đang bùng cháy trong một lăng mộ cổ. Theo ghi chép, ngọn đèn này đã duy trì ánh sáng liên tục suốt 500 năm trước khi bị tàn phá. Đến năm 1400, một ngọn đèn tương tự cũng được tìm thấy trong lăng mộ của Pallas, con trai vua La Mã cổ Evandra, và được cho là đã phát sáng trong hơn 2.000 năm.
Câu chuyện này tiếp tục tái diễn tại Anh vào thế kỷ 16, khi quân lính của Vua Henry VIII khai quật một ngôi mộ và tìm thấy ngọn đèn vẫn sáng từ năm 300 sau Công nguyên.
Tính đến nay, chưa có lời giải thích khoa học nào thật sự thuyết phục cho hiện tượng ngọn đèn vĩnh cửu này. Một giả thuyết phổ biến cho rằng, chúng được thiết kế đặc biệt với cấu trúc hai lớp: lớp bên trong chứa dầu và bấc, trong khi lớp ngoài chứa nước để làm mát. Sự kết hợp này có thể giúp ngọn đèn sống lâu hơn, nhưng rõ ràng không thể kéo dài hàng nghìn năm như các ghi chép đã mô tả.
Nhà hóa học người Đức Hennig Brand vào thế kỷ 17 từng đưa ra lý thuyết rằng các ngọn đèn này có thể sử dụng phốt pho, một chất dễ cháy và có khả năng tự phát sáng trong một số trạng thái nhất định. Tuy nhiên, khả năng duy trì ngọn lửa suốt hàng nghìn năm vẫn còn gây tranh cãi.
Một nghiên cứu khác cho rằng loại dầu cá, cụ thể là mỡ cá voi hoặc cá thu, có thể đã được sử dụng làm nguồn nhiên liệu cho ngọn đèn. Loại dầu này có tốc độ cháy chậm và có khả năng tự tái tạo, nhưng những điều kiện khắc nghiệt trong các lăng mộ kín cũng làm cho giả thuyết này trở nên không mấy thuyết phục.
Tính đến nay, chưa có lời giải thích khoa học nào thật sự thuyết phục cho hiện tượng ngọn đèn vĩnh cửu này
Bí ẩn xung quanh lăng mộ của Tần Thủy Hoàng
Theo các ghi chép cổ, Tần Thủy Hoàng đã chỉ định việc săn bắt một loại cá khổng lồ từ biển và sử dụng mỡ của chúng để chế tạo dầu cho các ngọn đèn trong lăng mộ. Dầu này được cho là có khả năng tự tái sinh, là yếu tố chính trong việc duy trì sự chiếu sáng vĩnh viễn.
Simon Affik, một nhà hóa học người Mỹ, sau hơn ba thập kỷ nghiên cứu và tiến hành hàng trăm thí nghiệm, đã đưa ra một giả thuyết hợp lý. Ông cho rằng các ngọn đèn trong lăng được trang bị một hỗn hợp đặc biệt gồm phốt pho và các chất dễ cháy khác, vốn có khả năng phát sáng ngay khi tiếp xúc với oxy. Giả thuyết này cho rằng khi các ngôi mộ mở ra, ánh sáng từ đèn được kích hoạt bởi sự gia tăng oxy, tạo cảm giác rằng chúng đã chiếu sáng suốt hàng ngàn năm.
Tuy nhiên, cho đến nay, lăng mộ của Tần Thủy Hoàng vẫn chưa được khai thác triệt để. Các nhà khảo cổ lo ngại rằng việc mở lăng có thể gây ra tổn hại không thể phục hồi cho các hiện vật bên trong. Nhiều công nghệ tiên tiến như radar xuyên đất đã được áp dụng để nghiên cứu cấu trúc của lăng mà không cần can thiệp trực tiếp.
Một trong những phát hiện vĩ đại từ lăng mộ là đội quân đất nung, với quy mô đồ sộ và chi tiết tinh vi. Những bức tượng này đã mang lại cho nhân loại cái nhìn sâu sắc hơn về văn hóa và nghệ thuật thời kỳ nhà Tần.
Bí ẩn vẫn trường tồn qua thời gian
Cho đến khi công nghệ khảo cổ học có những bước tiến đột phá, các câu hỏi xung quanh lăng mộ của Tần Thủy Hoàng và ánh sáng vĩnh cửu sẽ vẫn giữ vị trí là một trong những bí ẩn lớn lao nhất trong dòng chảy lịch sử. Những ngọn đèn bất tử, với sự huyền bí bao trùm, không chỉ là biểu tượng cho trí tuệ của các nền văn minh cổ xưa mà còn là sự nhắc nhở về mối liên kết giữa thế hệ hiện tại và những ký ức xa xưa.
Lăng mộ của Tần Thủy Hoàng, với vẻ hùng vĩ và bí ẩn của nó, vẫn đang chờ đợi khoảnh khắc thích hợp để tiết lộ mọi câu chuyện. Đến lúc ấy, nó sẽ tiếp tục khơi gợi sự tò mò và nguồn cảm hứng cho nhân loại trên khắp mọi nẻo đường.
