Mùa hè thời tiết nóng bức, ai cũng khó chịu, mệt mỏi khi nhiệt độ tăng cao. Dưới nhiệt độ cao, sự khác biệt giữa con người trở nên rõ ràng hơn.
Có người vừa bước ra khỏi phòng có quạt mát, điều hòa liền đổ mồ hôi đầm đìa, chỉ cần đi bộ vài bước vào trời, mồ hôi đã đổ ướt áo. Tuy nhiên, cũng có những người dường như rất ít đổ mồ hôi, cơ thể họ khô ráo dù vận động nhiều đến đâu. Tại sao lại có sự khác biệt này và liệu việc ra nhiều hay ít mồ hôi có phải dấu hiệu bệnh?
Lợi ích của việc đổ mồ hôi
Những người đổ nhiều mồ hôi đặc biệt nhạy cảm với nhiệt độ. Việc đổ mồ hôi là cơ chế tăng khả năng chịu nhiệt của cơ thể. Mồ hôi chính là cách cơ thể tản nhiệt và ổn định nhiệt độ để tránh sốc nhiệt, say nắng. Nhiệt lương được lấy đi do 1 giọt mồ hôi cỡ bằng hạt đậu tương đương với việc làm mát 1 lít máu (giảm 0,5 độ C).
Đổ mồ hôi nhiều khiến cơ thể con người có khả năng chống chọi với môi trường cực nóng tốt hơn tưởng tượng. Một nghiên cứu yêu cầu 4 người đi bộ nhanh đường dài trong môi trường nóng khô (hình vuông), nhiệt ẩm (hình tròn) và mát mẻ (hình tam giác). Họ đi bộ trong 4 giờ, ăn trong nửa giờ và sau đó đi bộ trong 2 giờ đến 3 giờ. Nhiệt độ cơ thể, nhịp tim và tình trạng giảm cân, tức là những thay đổi trong quá trình bốc hơi nước được ghi lại hàng giờ.
Kết quả cho thấy khi vận động trên sa mạc khô và nóng với nhiệt độ lên tới 49,6°C, cơ thể con người bốc hơi trung bình 1,2 lít nước mỗi giờ. Miễn là họ luôn đủ nước, ai cũng có thể sống sót cả ngày trong môi trường này.
Trong môi trường nóng ẩm (nhiệt độ ẩm ướt 33,1°C), khả năng bốc hơi của mồ hôi yếu đi, chỉ có khoảng 0,7 lít bay hơi mỗi giờ. Mặc dù nhiệt độ môi trường thấp hơn nhiệt độ khô nhưng nhiệt độ cơ thể lại tăng ngày càng nhanh, thậm chí vượt quá 39°C sau 6 giờ vận động, cho thấy cơ thể sắp bị say nắng. Nói một cách đơn giản, việc đổ ít mồ hôi khiến cơ thể chịu nhiệt kém hơn.
Chính vì vậy, việc đổ mồ hôi là cách điều hòa cơ thể tốt nhất trong điều kiện nắng nóng.
Những người nào đổ nhiều mồ hôi hơn?
Những người năng động, có nhiều cơ bắp, thừa cân, cũng như thanh thiếu niên, phụ nữ mang thai và những người có tốc độ trao đổi chất nhanh thường dễ đổ mồ hôi hơn. Sau khi tập thể dục và thể hình, nhiều người nhận ra rằng họ dần trở thành những người sợ nóng và đổ mồ hôi nhiều hơn. Người ít vận động thì cảm thấy mát mẻ một cách tự nhiên, và ít khi ra mồ hôi.
Một phần nhiệt là nhiệt mà cơ thể cảm nhận được. Cơ thể con người cũng có một nhiệt độ do trung tâm điều chỉnh nhiệt độ của vùng dưới đồi thiết lập. Nhiệt độ này của mỗi người cũng khác nhau, cũng như độ nhạy cảm của não và nhiệt độ của da cũng như khả năng điều chỉnh nhiệt độ của cơ thể. Một số người hầu như không đổ mồ hôi ngay cả khi thời tiết nắng nóng do tổn thương thần kinh, tắc tuyến mồ hôi,… (anhidrosis).
Những tình trạng không ra mồ hôi này thực ra do chức năng điều hòa của cơ thể chưa tốt lắm khiến con người dễ bị say nắng, thậm chí có thể nguy hiểm đến tính mạng.
Cơ thể người khoảng 2 đến 4 triệu tuyến mồ hôi và số lượng có thể khác nhau tùy người. Mức độ điều hòa nhiệt độ cơ thể cũng khác nhau.
Ngoài sức nóng của môi trường, thức ăn cay, đau nhức dữ dội, cảm xúc hồi hộp, hưng phấn… cũng có thể kích thích tuyến mồ hôi hoạt động. Đổ mồ hôi ở mặt, ngực và lưng thường là do nhiệt, trong khi đổ mồ hôi ở lòng bàn tay, lòng bàn chân chủ yếu liên quan đến cảm xúc.
Nói chung, đổ mồ hôi là một điều tốt vì “máy điều hòa” trong cơ thể hoạt động hiệu quả. Duy trì vóc dáng khỏe mạnh và tham gia nhiều bài tập hơn có thể giúp cải thiện tình trạng “đổ mồ hôi” và ngăn ngừa say nắng.
