Tại Tiên Phước, miền quê nổi tiếng với nghề nuôi ong vò vẽ, người dân không chỉ đơn thuần khai thác sản phẩm mà còn tìm kiếm những giá trị bền vững cho mùa màng. Ong vò vẽ, thường được mệnh danh là “ong tử thần”, không chỉ phục vụ nhu cầu ẩm thực với những món ăn đặc sản mà còn góp phần quan trọng trong việc bảo vệ mùa màng và nâng cao năng suất cho các loại cây ăn quả. Mỗi mùa thu hoạch ong, nhiều hộ gia đình có thể mang về thu nhập lên tới hàng chục triệu đồng từ việc khai thác nhộng ong, mang lại nguồn lợi kinh tế đáng kể.
Để hiểu rõ hơn về nghề nuôi ong tại đây, chúng ta sẽ đến thăm làng Thạnh Bình, xã Tiên Cảnh, nơi anh Huỳnh Văn Tam, một trong những người nuôi ong có tiếng tăm, đã biến sở thích thành nghề nghiệp chính. Với kinh nghiệm dày dạn, anh không chỉ chia sẻ bí quyết nuôi ong mà còn cung cấp những hiểu biết cần thiết để nâng cao giá trị kinh tế từ nghề này.
Ong vò vẽ, thường được mệnh danh là “ong tử thần”, không chỉ phục vụ nhu cầu ẩm thực với những món ăn đặc sản mà còn góp phần quan trọng trong việc bảo vệ mùa màng và nâng cao năng suất cho các loại cây ăn quả
Nghề nuôi ong vò vẽ: Mạo hiểm và nghệ thuật
Giữa khu vườn trồng đầy cây ăn trái và cau, anh Huỳnh Văn Tam, một người đàn ông sinh năm 1981, đã treo 150 tổ ong vò vẽ với đủ kích cỡ, có những tổ đường kính lên đến nửa mét. Đứng trước đội quân những chú ong có khả năng gây nguy hiểm, tôi cảm thấy lo sợ, nhưng anh Tam đã nhanh chóng trấn an: “Không có gì đâu. Chỉ khi nào mình phá tổ thì chúng mới tấn công; còn nếu không, chúng hiền lành như muỗi thôi”.
Theo lời anh, những tổ ong vò vẽ này đều được đưa từ các khu rừng núi lân cận như Trà My, Hiệp Đức, Phước Sơn về đây. Để tìm tổ ong, người nuôi phải lên rừng quan sát đường bay của chúng. “Khi ong bay loanh quanh, đó là dấu hiệu chúng đang tìm mồi hoặc ong thợ đang vận chuyển gỗ mục về xây tổ. Theo dấu bay của những chú ong, mình có thể tìm ra nơi chúng làm tổ,” anh Tam giải thích.
Việc tìm tổ ong không hề đơn giản. Người đi săn tổ ong cần có đôi mắt tinh tường và sức khỏe dẻo dai, bởi họ sẽ phải băng qua đồi núi và vượt suối. “Theo dấu bay của ong đòi hỏi phải nhanh nhẹn và mạnh mẽ. Vì vậy, nghề này thường hấp dẫn những thanh niên trai tráng,” anh chia sẻ.
Việc tìm tổ ong không hề đơn giản. Người đi săn tổ ong cần có đôi mắt tinh tường và sức khỏe dẻo dai, bởi họ sẽ phải băng qua đồi núi và vượt suối
Khi được hỏi về cách lấy tổ ong, anh Tam cho biết đó là một công việc khá dễ dàng nếu làm đúng cách. Ong vò vẽ thường làm tổ ở những vị trí thấp, và để thu hoạch, người nuôi sẽ dùng lá cây để bịt cửa tổ, sau đó dùng kéo hoặc cưa để cắt cành, bọc tổ lại và mang về. Nếu tổ nằm trong đất, người nuôi sẽ phải đào xung quanh, bắt ong chúa và ong thợ để đưa chúng về vườn.
Dù nghe có vẻ đơn giản, việc lấy tổ ong thực sự rất nguy hiểm. Một sơ suất nhỏ có thể dẫn đến những cơn đau nhức, sốt, thậm chí nghiêm trọng hơn là tử vong. “Khi tiếp cận tổ ong vò vẽ, việc trang bị đầy đủ đồ bảo hộ là rất quan trọng,” anh Huỳnh Ngọc Yến, một người nuôi ong khác trong vùng, cho biết.
Nghề nuôi ong vò vẽ không chỉ đơn thuần mang lại thu nhập, mà còn là cả một hành trình mạo hiểm, yêu cầu sự cẩn thận và hiểu biết sâu sắc về loài ong này.
Nhộng ong vò vẽ: Đặc sản tuyệt vời từ núi rừng
Ong vò vẽ, mặc dù nổi tiếng với tính hung dữ, nhưng nhộng của chúng lại được coi là một món ăn quý giá, không chỉ ngon miệng mà còn giàu dinh dưỡng. Món nhộng ong được đánh giá là đặc sản đầy hấp dẫn, thường được người dân miền núi Bình Định chế biến trong những tháng hè.
Từ tháng 6 đến tháng 8 hàng năm, vùng núi Bình Định trở nên sôi động với sự xuất hiện của nhộng ong vò vẽ. Ngoài những người chuyên tìm kiếm để bán, nhiều cư dân địa phương cũng tham gia vào việc thu hoạch nhộng ong để thưởng thức món ăn độc đáo này.
Tại huyện Phù Mỹ, người dân đã phát triển nhiều phương pháp chế biến nhộng ong vò vẽ, nhưng có lẽ món nhộng xào với rau chuối cây non là phổ biến nhất.
Tại huyện Phù Mỹ, người dân đã phát triển nhiều phương pháp chế biến nhộng ong vò vẽ
Sau khi được lấy từ tổ, nhộng sẽ được phân loại thành hai loại: nhộng màu trắng sữa, có thể chế biến ngay mà không cần sơ chế, và nhộng có màu vàng nhạt với một đường đen giữa bụng, cần được xử lý bằng cách loại bỏ phần đen trước khi nấu.
Rau chuối để xào nên được chọn từ cây còn non. Các bẹ già bên ngoài được bỏ đi, sau đó thái mỏng và ngâm trong nước muối để giữ màu sắc tươi ngon. Sau khi rửa sạch và để ráo, người ta sẽ phi hành với dầu cho thơm, rồi cho thân chuối đã chuẩn bị vào xào cùng gia vị cho vừa ăn. Cuối cùng, nhộng ong vò vẽ sẽ được cho vào chảo, đảo đều cho đến khi chín.
Món nhộng xào chuối mang đến hương vị béo ngậy, đậm đà và thơm ngát. Khi thưởng thức cùng với bánh tráng nướng và chén mắm ớt tỏi, hương vị trở nên hoàn hảo hơn bao giờ hết.
Hiện tại, nhộng ong vò vẽ đang được rao bán tại Bình Định với mức giá khoảng 450.000 đến 500.000 đồng/kg, phản ánh giá trị dinh dưỡng cao cũng như độ hiếm có của món đặc sản này.
