Khi thời tiết chuyển mùa, tình trạng giao thoa giữa cái nóng và cái lạnh kèm theo sự hanh khô cực độ có thể khiến sức đề kháng của cơ thể giảm sút, tăng nguy cơ mắc bệnh. PGS.TS.BS Nguyễn Thị Lâm, nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia, nhấn mạnh rằng trong điều kiện khí hậu như hiện nay, bên cạnh việc cung cấp đủ và đa dạng các loại thực phẩm trong khẩu phần ăn hàng ngày, mọi người cũng nên chú trọng sử dụng nhiều loại thực phẩm thường được dùng như gia vị trong chế biến món ăn.
“Ở Việt Nam, các loại thực phẩm dùng làm gia vị rất phong phú, dễ tìm và giá cả phải chăng, nhưng người dân thường chỉ sử dụng chúng khi chế biến các món ăn khác,” PGS.TS.BS Nguyễn Thị Lâm cho biết. Theo bà, những loại rau gia vị như sả, húng quế, gừng, hành và tỏi có giá rẻ, chỉ từ 1.000 đồng đến vài nghìn đồng, nhưng lại chứa nhiều loại kháng sinh tự nhiên có lợi cho sức khỏe. Những kháng sinh tự nhiên này không chỉ giúp bảo vệ cơ thể mà còn hỗ trợ phòng ngừa bệnh tật trong thời điểm giao mùa, tuy nhiên, thật đáng tiếc khi chúng vẫn ít được người tiêu dùng chú ý và sử dụng.
Chuyên gia này nhấn mạnh rằng, dù các loại thực phẩm như sả, húng quế, gừng, hành và tỏi thường được phân loại vào nhóm rau gia vị, nhưng điều đó không có nghĩa là chúng chỉ nên được sử dụng đơn thuần để gia tăng hương vị cho món ăn. Thực tế, những nguyên liệu này có thể được chế biến theo nhiều phương thức khác nhau và nếu được sử dụng hàng ngày với liều lượng hợp lý, chúng sẽ mang lại nhiều lợi ích sức khỏe đáng kể cho cơ thể.
Những kháng sinh tự nhiên này không chỉ giúp bảo vệ cơ thể mà còn hỗ trợ phòng ngừa bệnh tật trong thời điểm giao mùa
PGS Nguyễn Thị Lâm đã chỉ ra rằng sả có thể được kết hợp với nhiều loại nguyên liệu khác để tạo ra các loại đồ uống như trà đào cam sả. Trong khi đó, củ gừng có thể được chế biến thành trà gừng hoặc kết hợp với mật ong, một phương pháp rất hiệu quả do tính kháng khuẩn của mật ong. Các loại rau húng, giàu tinh dầu, không chỉ được dùng làm gia vị mà còn có thể được rửa sạch và ăn sống. Lá tía tô, thay vì chỉ dùng cho các món ăn, cũng có thể được dùng để pha nước uống, mang lại hiệu quả tích cực. Hơn nữa, những gia vị như gừng, tía tô, lá lốt và sả có thể được nấu lên để tạo ra nước ngâm chân vào buổi tối, một phương pháp hỗ trợ sức khỏe đáng kể mà không cần phải dùng trực tiếp trong bữa ăn hay đồ uống.
Dưới đây là một số gia vị có giá thành phải chăng, chứa nhiều kháng sinh tự nhiên mà mọi người có thể áp dụng trong thời điểm giao mùa:
Sả: Là một loại gia vị quen thuộc, sả chỉ có giá khoảng 1.000 đồng mỗi cây nhưng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Các nghiên cứu hiện đại cho thấy tinh chất trong sả có khả năng chống oxy hóa, kháng viêm hiệu quả và giúp giảm căng thẳng. Đây là một phương pháp điều trị hữu hiệu cho các bệnh viêm nhiễm, đặc biệt là các bệnh liên quan đến đường ruột. Trong y học cổ truyền, sả được sử dụng để phòng ngừa và điều trị bệnh về đường hô hấp trong mùa chuyển giao. Sả tươi hoặc tinh dầu sả có thể được dùng để xông phòng hoặc xông họng, giúp làm giảm ho, chữa cảm và tiêu đờm, đồng thời đuổi côn trùng. Mỗi ngày, sử dụng 2-3 cây sả là hợp lý, nhưng cần lưu ý rằng phụ nữ mang thai không nên sử dụng sả, và không nên uống hay hít trực tiếp tinh dầu sả.
Sả tươi hoặc tinh dầu sả có thể được dùng để xông phòng hoặc xông họng, giúp làm giảm ho, chữa cảm và tiêu đờm, đồng thời đuổi côn trùng
Gừng: Loại củ này được coi như “bảo bối” của mùa đông, không chỉ giúp làm ấm cơ thể mà còn có tác dụng gia tăng sức đề kháng và phòng bệnh hiệu quả. Tính ấm của gừng giúp chữa cảm lạnh, sốt một cách tuyệt vời. Khi pha với nước ấm (trà gừng), gừng giúp giãn mao mạch, tăng cường tiết mồ hôi và hỗ trợ tuần hoàn máu. Do đó, trong thời tiết lạnh, việc tiêu thụ gừng tươi giúp làm ấm cơ thể và ngăn ngừa virus hợp bào hô hấp. Tuy nhiên, vì gừng có tính nóng, người trưởng thành nên hạn chế liều dùng hàng ngày không vượt quá 5g, dù là trong món ăn hay dùng trực tiếp.
Rau húng: Các loại rau húng rất phổ biến ở các chợ Việt Nam và nếu được trồng an toàn, ăn sống sẽ là lựa chọn tốt nhất. Việc tiêu thụ rau húng sống giúp bảo toàn dinh dưỡng, đặc biệt là nguồn vitamin và kháng sinh tự nhiên. Rau húng chứa nhiều penicillin, một loại kháng sinh tự nhiên giúp tiêu diệt một số vi khuẩn và vi rút trong cơ thể, thường được dùng khi bị ốm, cảm hoặc sốt. Đồng thời, nó có khả năng kháng viêm, khử trùng, và thậm chí có thể hỗ trợ ngăn ngừa tế bào ung thư.
Tỏi: Tỏi chứa đến 200 hoạt chất có lợi cho sức khỏe, trong đó allicin hoạt động như một kháng sinh tự nhiên, giúp tiêu diệt vi khuẩn và kí sinh trùng đường ruột. Do đó, việc bổ sung tỏi vào chế độ ăn hàng ngày, đặc biệt trong mùa giao mùa, là rất cần thiết. Liều lượng khuyến nghị là 2-3 tép tỏi mỗi ngày, vì sử dụng quá nhiều có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn cho cơ thể.
