Trong thế giới phong phú của các loại cây cỏ tự nhiên, nhiều loài đã trở thành nguyên liệu quý giá cho ẩm thực. Những cây cỏ này thường mọc bạt ngàn trong rừng, nhưng sau đó, người dân đã khéo léo mang chúng về trồng trong vườn hoặc bên bờ rào để tiện lợi cho việc thu hoạch. Một trong những loại cây gợi nhớ đến truyền thống văn hóa ẩm thực của người S’tiêng ở Bình Phước là lá bờ nhau. Được xem như một đặc sản, lá bờ nhau không chỉ mang lại hương vị đặc trưng cho các món ăn mà còn là biểu tượng cho sự gắn bó với thiên nhiên của người dân nơi đây.
Lá bờ nhau có hình dạng tương tự như lá bép nhíp, nhưng hương vị của nó lại ngọt gấp 4 lần. Chính vì vậy, người dân địa phương thường gọi nó là “lá bột nêm”. Theo lời kể của những bậc cao niên trong làng, từ xưa, khi loài tê giác trong rừng chọn lá này làm món khoái khẩu, người dân đã tìm ra cách chế biến lá bờ nhau thành gia vị cho các món ăn.
Bột gia vị được làm từ lá bờ nhau khi kết hợp với thịt sẽ mang đến hương vị đặc biệt, làm say lòng thực khách và để lại ấn tượng khó quên. Trước đây, những người đi rừng thường hái lá bờ nhau, kết hợp chúng với thịt rừng và các loại rau dại khác. Khi thưởng thức, vị ngọt thanh mát của lá như một làn gió mới, giúp giải nhiệt và xua tan mệt mỏi. Lá bờ nhau còn được nhắc đến trong câu hát: “Canh bồi nấu lá bờ nhau. Ăn từ sáng sớm, cả ngày vẫn no”.
Lá bờ nhau có hình dạng tương tự như lá bép nhíp, nhưng hương vị của nó lại ngọt gấp 4 lần
Lá bờ nhau hiện diện quanh năm, nhưng phát triển mạnh nhất vào mùa hè, khi ánh sáng dồi dào. Người dân có thể sử dụng lá tươi để chế biến thức ăn, tuy nhiên, để bảo quản lâu dài, các bà, các mẹ đã có cách làm bột bờ nhau.
Chỉ cần một nắm lá được giã nhuyễn cùng với nửa chén gạo tẻ và gạo nếp đã ngâm nở, khi hoàn thành, bột sẽ có màu trắng-xanh đặc trưng. Theo chia sẻ của bạn Bích ở Bình Phước, món cháo nấu với lá bờ nhau là món yêu thích của cô. Khi nhúng lá bờ nhau trong chén cháo nóng, vị ngọt cùng với sự béo ngậy do mỡ thịt hòa quyện tạo ra một trải nghiệm ẩm thực vô cùng hấp dẫn. Nếu nấu cháo bằng bột gia vị lá bờ nhau, món cháo sẽ trở nên sánh đặc và ngọt bùi hơn bao giờ hết.
Chỉ cần một nắm lá được giã nhuyễn cùng với nửa chén gạo tẻ và gạo nếp đã ngâm nở, khi hoàn thành, bột sẽ có màu trắng-xanh đặc trưng
Nhiều người yêu thích loại lá đặc biệt này đã quyết định trồng chúng quanh hàng rào, và khi đến mùa, họ thu hoạch để giã thành bột gia vị, cung cấp cho các nhà hàng, quán ăn, cũng như phục vụ khách du lịch từ nơi xa đến. Đặc biệt, lá cây trồng trong vườn và nương thường nhỏ hơn những lá cây mọc tự nhiên ở bìa rừng.
Mặc dù hiện nay thị trường có vô vàn loại gia vị, nhưng bột bờ nhau vẫn giữ vị trí quan trọng trong bữa ăn của nhiều gia đình địa phương. Vị ngọt tự nhiên của bột bờ nhau dường như vượt trội hơn so với tôm hay cá, mang lại một hương vị thanh mát mà ít loại gia vị nào có được.
Chia sẻ về trải nghiệm của mình, Hà Giang, một du khách từ Đà Nẵng, nói: “Tôi đã có dịp thưởng thức món canh với lá bờ nhau trong chuyến đi tới Bình Phước. Vị ngọt tự nhiên của canh rất hấp dẫn, và khi kết hợp với các món như gà hay thịt lợn, bột gia vị này tạo nên hương vị thơm ngon, ngọt ngào tựa như bột nêm. Tôi còn đặt mua hai lọ bột bờ nhau để mang về thành phố và thưởng thức. Giá một kilogram bột bờ nhau khoảng 90.000 đồng.”
