Cây liễu
Cây liễu hiện nay là một trong những loại cây phổ biến được trồng ven đường, đặc biệt ở các thành phố gần hồ và sông. Cây liễu dễ sống, cành lá mềm mại, duyên dáng, vì thế từ xưa đã được nhiều văn nhân ca ngợi. Tuy nhiên, trong dân gian, cây liễu không chỉ đơn thuần được gọi là “cây râm mát”, mà còn gắn với những hàm ý không mấy tốt đẹp. Vào thời xưa, có tục lệ “trồng cây liễu vào dịp Tết Thanh Minh”, và cây liễu thường được trồng trên các ngôi mộ, do đó còn được gọi là “cây mộ”.
Thêm vào đó, trong những đám tang, cành liễu còn được sử dụng làm “cây tang” hay “cây gọi hồn”, là vật phẩm không thể thiếu trong các nghi lễ tang ma. Chính vì vậy, người xưa thường tránh trồng cây liễu gần nhà, và coi nó như một “cây ma”. Ở quê tôi, có câu nói “Không trồng liễu sau nhà”, ngụ ý rằng việc trồng cây liễu sẽ làm giảm tài lộc, phúc đức trong gia đình, vì “liễu” đồng âm với “liễu” trong “liễu tàn”. Do đó, ở miền Nam, cây liễu thường chỉ được trồng ven các hồ nước hay dọc theo đường phố.
Cây liễu hiện nay là một trong những loại cây phổ biến được trồng ven đường, đặc biệt ở các thành phố gần hồ và sông.
Tuy nhiên, dưới góc độ khoa học, cây liễu không hề có gì đáng sợ hay bí ẩn. Đây là một loại cây bình thường, có giá trị sinh thái và kinh tế cao. Hệ thống rễ của cây liễu giúp củng cố đất và chống xói mòn, trong khi cành và lá của nó hấp thụ carbon dioxide, góp phần làm sạch không khí. Gỗ liễu cũng rất bền và cứng, được sử dụng làm đồ nội thất, thớt, hoặc các vật dụng thủ công khác. Hơn nữa, nụ liễu có thể ăn được, và các phần khác của cây liễu cũng có thể dùng để chế tác đồ đạc.
Cây dâu tằm
Mùa này, dâu tằm đang vào mùa thu hoạch, và khi quả dâu tằm xuất hiện nhiều trên thị trường, tôi lại nhớ về những cây dâu tằm trong làng khi xưa. Chúng được trồng không chỉ để lấy quả mà còn mang giá trị kinh tế cao, vì vậy giá của chúng ngày nay không hề rẻ. Cây dâu tằm có một lịch sử trồng trọt lâu dài ở nước ta, đặc biệt là trong nghề trồng dâu tằm để nuôi tằm. Trước đây, cây dâu tằm được trồng rộng rãi ở các khu vườn, đặc biệt là phía trước và sau nhà của người dân trong làng, và trở thành một hình ảnh gắn liền với quê hương.
Tuy nhiên, về sau, cây dâu tằm lại bị gắn với những điềm xui xẻo và trở thành “cây ma” trong dân gian. Điều này xuất phát từ việc từ “dâu tằm” phát âm tương tự với từ “tang”, khiến cây dâu tằm bị coi là không may mắn. Cũng vì thế mà có câu nói trong dân gian: “Không trồng cây dâu trước khi trồng cây dâu”, ám chỉ việc tránh trồng cây này để tránh vận xui.
Mùa này, dâu tằm đang vào mùa thu hoạch, và khi quả dâu tằm xuất hiện nhiều trên thị trường, tôi lại nhớ về những cây dâu tằm trong làng khi xưa.
Cây dương hoè
Cây dương hoè từ lâu đã giữ một vị trí quan trọng trong văn hóa truyền thống và được xem là “cây thiêng” hay “cây mang lại may mắn”. Tuy nhiên, trong dân gian, cây hoa hoè còn được coi là loại “cây ma” đầy bí ẩn. Mặc dù quen thuộc, nhưng cây dương hoè lại mang một ý nghĩa kiêng kỵ, thường được khuyên không nên trồng trong nhà vì sợ hối hận về sau.
Điều này xuất phát từ một số lý do. Trước hết, trong chữ Hán của cây Sophora japonica có chứa chữ “鬼” (quỷ), nên việc trồng cây này trước và sau nhà bị cho là không thích hợp. Thứ hai, cây hoa hoè mọc cao và khỏe, và vào ban đêm, dáng cây có thể tạo ra vẻ ngoài hơi đáng sợ. Đặc biệt, khi cây hoa hoè trưởng thành, nó thường tạo ra những “cục” có hình dạng kỳ lạ và kích thước khác nhau, dễ khiến người ta liên tưởng đến ma quái.
Thêm vào đó, cây hoa hoè dễ trở nên rỗng, điều này thu hút các loài động vật như quạ, rắn đến làm tổ trên cây. Ngoài ra, nhiều truyền thuyết dân gian cũng gắn liền với hình ảnh cây hoa hoè và coi nó có khả năng mang linh hồn. Vì thế, cây hoa hoè sống lâu và được cho là có năng lực huyền bí.
Cây dương
Cây dương là loại cây cao lớn, thường mọc ở những nơi hoang vu hoặc ven đường. Tuy nhiên, trong dân gian, cây dương còn được gọi là “bàn tay ma quái” và được coi là một “cây ma”. Nguyên nhân chính là do cành cây dương mọc rất rậm và nhiều lá, khi vào ban đêm, lá cây phát ra những âm thanh kỳ lạ như tiếng “woo-woo” hay âm thanh “xào xạc” khi gió thổi, dễ dàng khiến người ta liên tưởng đến sự hiện diện của ma quái.
Vì lý do này, người xưa cho rằng không nên trồng cây dương trong sân, bởi âm thanh lạ vào ban đêm sẽ ảnh hưởng đến giấc ngủ.
Cây xoan
Cây xoan từng là loại cây rất phổ biến ở các vùng nông thôn và là một phần ký ức tuổi thơ của nhiều người. Tuy nhiên, cây xoan cũng được coi là “cây ma” bí ẩn, chủ yếu vì quả của cây này có độc. Mặc dù quả xoan khi chín rất đẹp, nhưng lại chứa độc tố và không thể ăn được.
Tóm lại, thuyết “Năm cây ma” thực chất chỉ là một hiện tượng văn hóa dân gian, và từ góc độ khoa học hiện nay, hầu hết những quan niệm này không có cơ sở khoa học. Những cây này đều là các loài thực vật phổ biến trong tự nhiên, với những giá trị sinh thái và kinh tế riêng biệt.
Ví dụ, cây xoan được sử dụng làm cây cảnh cao cấp, gỗ của nó có tác dụng xua đuổi côn trùng và trước đây, nó cũng là loại gỗ quý được dùng làm tủ. Vì vậy, chúng ta nên tiếp cận những loài cây này bằng một thái độ khoa học và trân trọng những lợi ích mà chúng mang lại.
