Lời nói không được tùy tiện
Người xưa có câu: “Nói chuyện với người thiện lòng ấm như chăn, nói chuyện với kẻ ác lòng đau như dao cắt.” Trong cuộc sống, khả năng “nói” của mỗi người có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của họ.
Thời Tam Quốc, Nễ Hành là người có tài văn chương nhưng lại có tính kiêu ngạo, hay nói những lời khó nghe và coi thường người khác. Một lần, Tào Tháo gọi Nễ Hành đến gặp, nhưng ông ta lại tự xưng là người điên và từ chối. Tào Tháo nhân cơ hội này để làm khó ông.
Người xưa có câu: “Nói chuyện với người thiện lòng ấm như chăn, nói chuyện với kẻ ác lòng đau như dao cắt.”
Khi đứng trước Tào Tháo, Nễ Hành nhìn trời thở dài và nói: “Trời đất tuy bao la, nhưng không có ai!” Tào Tháo cảm thấy lời nói đó hàm ý công kích mình và liền hỏi lại: “Thuộc hạ của ta đều là anh hùng, sao lại nói là không có ai?” Tào Tháo liệt kê các tướng lĩnh tài giỏi của mình và khen ngợi họ, nhưng Nễ Hành vẫn không chịu thừa nhận, tiếp tục chỉ trích từng người và gây thù chuốc oán với nhiều người.
Kết quả là, sau này trong một bữa tiệc, Nễ Hành đã xúc phạm Hoàng Tổ và bị giết hại vì lời nói của mình.
Những người thiếu suy nghĩ thường dễ dùng lời nói làm tổn thương người khác, nhưng lời nói thiếu cẩn trọng có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng. Nó không chỉ làm hại người khác mà còn tự cắt đứt con đường tương lai của chính mình. Ngược lại, người khôn ngoan biết khi nào nên im lặng, khi nào nên nói, và biết cách giữ thể diện cho người khác, từ đó tạo nên một cuộc sống bình yên.
Như trong “Tỉnh thế hằng ngôn” có viết: “Cái lưỡi là gốc của tai họa!” Lời nói của một người có thể định đoạt số phận của họ. Nếu khôn ngoan, bạn sẽ có thêm bạn bè, nhưng nếu ngạo mạn, bạn sẽ chỉ có thêm kẻ thù.
Không nên sống tùy tiện
Đôi khi, chúng ta không sợ đối đầu với đối thủ mạnh, mà lại lo lắng khi phải đối mặt với chính bản thân mình. Trong “Tam quốc”, một trong những nhân vật dễ nổi nóng nhất là Trương Phi. Khi Quan Vũ bị sát hại, Trương Phi vừa đau buồn vừa tức giận. Lập tức, ông ra lệnh đánh nước Ngô và tổ chức cờ trắng, giáp trắng trong ba ngày. Hai vị tướng dưới trướng ông thắc mắc về việc liệu có đủ thời gian chuẩn bị, nhưng Trương Phi nóng giận quát mắng và còn ra lệnh trói họ lại và đánh đòn.
Cảm thấy bị đối xử bất công, hai vị tướng đêm khuya đã lén vào lều và giết Trương Phi. Một danh tướng nổi tiếng lại chết không phải trên chiến trường mà bởi sự nóng giận của chính mình.
Đôi khi, chúng ta không sợ đối đầu với đối thủ mạnh, mà lại lo lắng khi phải đối mặt với chính bản thân mình.
Trong “Tam quốc diễn nghĩa”, chúng ta cũng thấy Trương Phi bị ám sát, Chu Du chết vì tức giận, hay Vương Lãng bị mắng mà chết, tất cả đều là những người không thể kiềm chế cảm xúc của mình.
Dù trong cuộc sống, ai cũng có những lúc vui buồn, giận hờn, nhưng chỉ khi chúng ta học được cách làm chủ cảm xúc, vượt qua sự nóng nảy của tuổi trẻ, mới có thể kiểm soát được cuộc sống của mình. Chỉ những người biết tự điều chỉnh tâm trạng mới có thể giải quyết vấn đề và chiến thắng chính mình trong cuộc sống.
Việc không được hành động “tùy tâm”
Lữ Bố, vị tướng dũng mãnh nhất thời Tam Quốc, nổi bật với tài bắn cung, cưỡi ngựa và sự gan dạ, dũng cảm. Ban đầu, ông chỉ là một người vô danh, nhưng nhờ vào chiến tranh, Lữ Bố đã tìm được chỗ đứng và nhận Đinh Nguyên làm cha nuôi.
Khi Đổng Trác lên nắm quyền, Lữ Bố đã vì lợi ích cá nhân mà quên đi nghĩa tình, bỏ rơi Đinh Nguyên khi ông này thất thế và tìm cách trở thành con nuôi của Đổng Trác. Tuy nhiên, vì muốn chiếm được Điêu Thuyền, ông đã âm thầm hợp tác với kẻ khác để ám sát Đổng Trác.
Khi không còn đường lui, dù Lữ Bố và Lưu Bị là anh em kết nghĩa, ông vẫn lợi dụng thời điểm Lưu Bị xuất chinh để chiếm Từ Châu, khiến Trương Phi mắng ông là “gia nô ba họ”. Trên thực tế, Lữ Bố đã đổi chủ đến bảy lần.
Khi bị Tào Tháo bắt, Lữ Bố cố gắng thuyết phục Tào Tháo dùng mình. Tuy nhiên, Tào Tháo, mặc dù trân trọng tài năng, nhưng nhìn lại kết cục của Đinh Nguyên và Đổng Trác, quyết định xử tử Lữ Bố.
Người xưa có câu: “Quân tử thua vì nghĩa, tiểu nhân thua vì lợi”, quả là không sai. Năng lực thực sự rất quan trọng, nhưng phẩm hạnh mới là yếu tố quyết định để người khác có thể kết giao với bạn.
Chúng ta không nên hành động theo cảm tính, làm việc gì cũng phải có trách nhiệm đến cùng. Đã hợp tác với ai, cần giữ lòng trung thực. Nếu không, dù có tài giỏi đến đâu, bạn vẫn không thể tìm được chỗ đứng vững vàng trong xã hội.
