Cơ thể của trẻ em có thể ví như một tòa cao ốc đang trong quá trình thi công, mỗi giai đoạn phát triển tương ứng với một tầng được xây dựng. Khi hiện tượng dậy thì sớm xảy ra, điều này giống như việc ép tiến độ xây dựng bằng cách sử dụng chất tăng tốc. Dù có thể hoàn thành một số tầng nhanh hơn, nhưng về lâu dài, toàn bộ công trình có nguy cơ bị dừng lại sớm hơn dự kiến, làm ảnh hưởng đến chiều cao và sự phát triển tổng thể.
Dậy thì sớm giúp trẻ cao lên nhanh trong giai đoạn đầu, nhưng đồng thời cũng khiến quá trình cốt hóa xương diễn ra sớm hơn, dẫn đến việc hạn chế tiềm năng phát triển về sau. Thông thường, tuổi xương và tuổi thực tế của trẻ nên tương ứng với nhau. Tuy nhiên, khi tốc độ phát triển bị đẩy nhanh một cách bất thường, tuổi xương có thể vượt xa tuổi thực, làm rút ngắn giai đoạn tăng trưởng.
Ví dụ, với một trẻ 9 tuổi có tuổi xương cũng là 9 tuổi, chiều cao vẫn có thể tiếp tục tăng thêm trong khoảng 8-10 năm nữa, giống như một vận động viên marathon chạy bền bỉ trên suốt quãng đường dài. Ngược lại, nếu một trẻ 9 tuổi có tuổi xương đã đạt 12 tuổi, khả năng tăng trưởng chỉ còn khoảng 4-5 năm, tương tự như một vận động viên chạy nước rút sớm kiệt sức.
Nhiều bậc phụ huynh có quan niệm sai lầm rằng con mình cao hơn bạn bè cùng lứa tuổi đồng nghĩa với việc sau này sẽ có chiều cao lý tưởng. Trên thực tế, nếu tuổi xương phát triển quá nhanh so với chiều cao, trẻ sẽ mất đi giai đoạn tăng trưởng quan trọng, khiến chiều cao cuối cùng bị hạn chế. Nếu một đứa trẻ phát triển bình thường cao thêm khoảng 5cm mỗi năm trong suốt 10 năm, thì một đứa trẻ dậy thì sớm dù có thể cao thêm 8cm mỗi năm, nhưng thời gian tăng trưởng chỉ kéo dài 5 năm, dẫn đến tổng chiều cao cuối cùng có thể thấp hơn so với tiềm năng thực sự.
Theo Hiệp hội Giáo dục và Thúc đẩy Sức khỏe Trung Quốc, có khoảng 530.000 trẻ em ở nước này đang đối diện với vấn đề dậy thì sớm. Các chuyên gia cũng cảnh báo về 4 thói quen phổ biến trong gia đình vô tình làm tăng nguy cơ này, tạo ra những tác động tiêu cực đến sự phát triển của trẻ.
Các chuyên gia cũng cảnh báo về 4 thói quen phổ biến trong gia đình vô tình làm tăng nguy cơ này, tạo ra những tác động tiêu cực đến sự phát triển của trẻ
Sử dụng đồ nhựa trong bảo quản và hâm nóng thực phẩm
Nhiều phụ huynh có thói quen lưu trữ thực phẩm trong tủ lạnh rồi hâm nóng bằng lò vi sóng mà không tháo bỏ lớp màng bọc nhựa. Khi tiếp xúc với nhiệt độ cao, nhựa có thể giải phóng các hợp chất như bisphenol A và phthalates, những chất này hoạt động như estrogen môi trường, có khả năng kích thích quá trình dậy thì sớm ở trẻ.
Để giảm nguy cơ này, bố mẹ nên sử dụng hộp đựng thực phẩm bằng thủy tinh hoặc gốm sứ khi hâm nóng thức ăn, đồng thời hạn chế sử dụng cốc nhựa cho đồ uống nóng, thay vào đó là thép không gỉ hoặc cốc giấy an toàn.
Thức khuya và lạm dụng thiết bị điện tử
Nghiên cứu tại Trung Quốc chỉ ra rằng việc sử dụng thiết bị điện tử trong thời gian dài có thể ảnh hưởng đến chu kỳ tiết hormone của trẻ, trong đó có hormone tăng trưởng và androgen như estrogen. Khi trẻ thức khuya để xem video, chơi game hoặc sử dụng điện thoại, nhịp sinh học bị rối loạn, làm gián đoạn quá trình sản sinh hormone và thúc đẩy sự phát triển sớm của cơ thể.
Hơn nữa, thời gian ngồi lâu trước màn hình làm giảm mức độ vận động, dẫn đến tích tụ mỡ thừa. Các tế bào mỡ trong cơ thể có thể sản xuất estrogen, khi lượng hormone này tăng lên sẽ kích thích quá trình dậy thì sớm. Ngoài ra, trẻ tiếp xúc với nội dung không phù hợp trên mạng cũng có thể bị ảnh hưởng tâm lý, tác động đến sự phát triển tự nhiên của cơ thể.
Do đó, phụ huynh cần đặt ra giới hạn thời gian sử dụng thiết bị điện tử, đồng thời khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể thao, vui chơi ngoài trời để giúp cân bằng hormone và duy trì sự phát triển tự nhiên.
Phụ huynh cần đặt ra giới hạn thời gian sử dụng thiết bị điện tử, đồng thời khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể thao, vui chơi ngoài trời để giúp cân bằng hormone và duy trì sự phát triển tự nhiên
Lạm dụng thức ăn nhanh
Thói quen dùng thức ăn nhanh để làm phần thưởng hoặc dỗ dành trẻ có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng về lâu dài. Các loại thực phẩm này chứa nhiều calo, chất béo và đường nhưng lại thiếu hụt vitamin và khoáng chất thiết yếu. Việc tiêu thụ thức ăn nhanh thường xuyên có thể làm mất cân bằng nội tiết tố trong cơ thể, kích thích sản sinh estrogen, ảnh hưởng đến quá trình phát triển bình thường.
Dinh dưỡng hợp lý có thể ví như nhiên liệu chất lượng cao cho một chiếc ô tô, giúp nó vận hành bền bỉ và hiệu quả. Nhưng nếu chỉ nạp vào cơ thể những thực phẩm kém chất lượng, các đĩa sụn sẽ đóng lại sớm hơn, làm giảm cơ hội phát triển chiều cao.
Thay vì sử dụng thức ăn nhanh, bố mẹ nên tập thói quen chế biến những bữa ăn lành mạnh tại nhà, cân đối các nhóm thực phẩm và khuyến khích trẻ ăn nhiều rau xanh, trái cây để đảm bảo cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết.
Uống trà sữa thay nước lọc
Nhiều trẻ có thói quen uống trà sữa thay cho nước lọc, đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự mất cân bằng nội tiết tố. Một ly trà sữa có lượng đường cao tương đương với việc tiêu thụ 10 viên đường và có thể cung cấp mức năng lượng tương đương với một bữa ăn chính.
Khi lượng đường dư thừa này tích tụ trong cơ thể, nó sẽ được chuyển hóa thành mỡ, dẫn đến tăng cân, béo phì. Tế bào mỡ tiết ra aromatase – một enzyme thúc đẩy quá trình chuyển đổi testosterone thành estrogen, khiến trẻ có nguy cơ dậy thì sớm hơn bình thường.
Phụ huynh nên hạn chế cho trẻ uống đồ uống có đường, thay vào đó hãy khuyến khích sử dụng nước lọc, nước trái cây tự nhiên hoặc các loại trà thảo mộc không chứa chất tạo ngọt nhân tạo.
Dậy thì sớm không chỉ ảnh hưởng đến chiều cao mà còn tác động tiêu cực đến sức khỏe tổng thể và tâm lý của trẻ. Bằng cách điều chỉnh thói quen ăn uống, sinh hoạt, hạn chế các yếu tố kích thích hormone từ môi trường, bố mẹ có thể giúp con phát triển một cách tự nhiên và đạt được chiều cao tối ưu khi trưởng thành.
