Từ thời tiền sử đến hiện đại, thịt là một phần quan trọng trong chế độ ăn uống của con người. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ, bạn sẽ nhận ra rằng phần lớn lượng thịt tiêu thụ trên toàn thế giới đều đến từ các loài động vật ăn cỏ như bò, lợn, dê, cừu, thay vì từ các loài săn mồi như sư tử, hổ hay sói. Đây không phải là sự ngẫu nhiên mà xuất phát từ nhiều nguyên nhân có cơ sở khoa học, kinh tế và văn hóa.
1. Thịt động vật ăn cỏ dễ ăn và ngon hơn
Một trong những lý do đầu tiên khiến thịt từ động vật ăn cỏ trở nên phổ biến là vì hương vị và kết cấu dễ chịu hơn. Những loài này có cơ bắp mềm mại, thịt thường ít dai, dễ chế biến và có mùi vị nhẹ nhàng. Chế độ ăn của động vật ăn cỏ chủ yếu là thực vật nên không tạo ra các hợp chất gây mùi khó chịu như ở động vật ăn thịt.
Ngược lại, các loài ăn thịt lại phải săn mồi liên tục, cơ thể luôn trong trạng thái vận động cường độ cao, khiến cho cơ bắp phát triển rắn chắc, khô và dai. Thịt của chúng không chỉ khó nhai mà còn thường có mùi tanh, hôi đặc trưng, ít được lòng số đông thực khách. Vì vậy, từ góc độ ẩm thực, thịt động vật ăn cỏ dễ được tiếp nhận và ưa chuộng hơn.
2. Dễ nuôi, dễ kiểm soát nguồn cung
So với động vật ăn thịt, các loài ăn cỏ như bò, trâu, cừu… có đặc tính hiền lành, dễ thuần hóa và chăn nuôi. Chúng cũng không cần nguồn thức ăn đắt đỏ hay chế độ chăm sóc đặc biệt – chỉ cần cỏ và nước sạch là có thể phát triển khỏe mạnh. Điều này giúp con người chủ động nguồn cung thịt một cách ổn định, an toàn và lâu dài.
Trong khi đó, các loài động vật ăn thịt lại thường hung dữ, khó thuần dưỡng, yêu cầu môi trường sống đặc thù và khẩu phần ăn là… thịt – một nguồn thực phẩm vốn đã đắt đỏ. Việc nhân giống và nuôi dưỡng chúng không chỉ phức tạp mà còn rất tốn kém, tiềm ẩn nguy cơ cao cho người chăm sóc.
3. Giá thành sản xuất và tiêu thụ hợp lý
Từ khía cạnh kinh tế, nuôi động vật ăn cỏ có chi phí thấp hơn rất nhiều so với động vật ăn thịt. Với điều kiện tự nhiên sẵn có như đồng cỏ, nguồn nước, ánh sáng mặt trời… con người có thể dễ dàng phát triển các mô hình chăn nuôi đại trà, quy mô lớn.
Ngược lại, việc chăn nuôi động vật ăn thịt đòi hỏi lượng lớn thịt từ các loài khác làm thức ăn, đồng nghĩa với việc tiêu tốn gấp đôi tài nguyên. Điều này làm cho thịt động vật ăn thịt trở nên hiếm và đắt đỏ, khó tiếp cận với đại đa số người tiêu dùng.
Chưa kể đến yếu tố pháp lý, nhiều loài ăn thịt ngày nay đã được xếp vào nhóm động vật quý hiếm, cần bảo tồn và cấm săn bắt. Điều này khiến việc sử dụng chúng làm thực phẩm gần như không thể thực hiện trên diện rộng.
4. An toàn hơn cho sức khỏe con người
Một trong những lý do ít người để ý nhưng lại cực kỳ quan trọng là yếu tố an toàn sức khỏe. Động vật ăn thịt nằm ở vị trí cao trong chuỗi thức ăn. Điều đó đồng nghĩa với việc chúng tích tụ nhiều hơn các chất ô nhiễm, kim loại nặng hoặc chất độc từ những sinh vật mà chúng ăn.
Hiện tượng này gọi là sự tích tụ sinh học – một chuỗi phản ứng mà trong đó các chất có hại không được đào thải sẽ dần lắng đọng trong cơ thể sinh vật, và càng lên cao trong chuỗi thức ăn thì mức độ ô nhiễm càng lớn. Khi con người ăn thịt của các loài ăn thịt, chúng ta cũng vô tình hấp thụ các độc tố mà cơ thể không dễ dàng phân giải.
Ngược lại, động vật ăn cỏ sử dụng thực vật làm nguồn thức ăn chính – vốn ít tích lũy độc tố – nên mức độ nguy cơ với sức khỏe con người thấp hơn đáng kể. Đây là một trong những lý do khiến giới khoa học và dinh dưỡng luôn khuyến khích tiêu thụ thịt từ các loài ăn cỏ.
5. Tập quán và văn hóa ăn uống lâu đời
Từ hàng nghìn năm trước, con người đã có thói quen săn bắt hoặc thuần hóa các loài động vật ăn cỏ để phục vụ nhu cầu thực phẩm, vận chuyển và nông nghiệp. Những thói quen đó dần trở thành một phần trong văn hóa ẩm thực và lối sống.
Các món ăn truyền thống từ thịt bò, heo, gà, dê… không chỉ phổ biến mà còn gắn liền với đời sống tinh thần và tôn giáo ở nhiều quốc gia. Trong khi đó, thịt từ các loài ăn thịt ít được dùng, chủ yếu xuất hiện ở một số nền ẩm thực đặc thù và thường bị coi là “lạ miệng” hoặc xa xỉ.
