Lạng Sơn, một vùng đất nổi tiếng với nhiều món đặc sản đường phố, là điểm đến thú vị cho những tín đồ yêu thích ẩm thực. Trong số đó, bánh cao sằng, hay còn gọi là bánh nhiều tầng, là một món ăn vặt phổ biến được người dân nơi đây yêu thích. Mặc dù nguyên liệu để làm món bánh này khá đơn giản, nhưng quy trình chế biến lại rất tỉ mỉ và công phu, mang đến một hương vị đậm đà và đặc trưng, từ đó khiến bánh cao sằng trở thành sự lựa chọn ưu thích của nhiều thực khách.
Món bánh cao sằng, một sản phẩm ẩm thực độc đáo, đã có mặt từ rất lâu và nổi bật với sự hòa trộn giữa nét văn hóa ẩm thực Việt Nam và Trung Hoa. Theo nhiều tài liệu nghiên cứu, cao sằng từ xa xưa đã được người Hoa ưa chuộng, và trong quá trình định cư cùng hoạt động thương mại tại Lạng Sơn, họ đã giới thiệu món ăn này đến nơi đây. Theo thời gian, người dân Xứ Lạng đã khéo léo điều chỉnh công thức, giúp món bánh này dần trở nên phù hợp hơn với sở thích và khẩu vị của người Việt Nam.
Món cao sằng được xem là một trong những món ăn bình dân bởi vì nó được chế biến từ những nguyên liệu đơn giản như gạo tẻ, thịt lợn và hành khô. Dù nguyên liệu không cầu kỳ, nhưng để có được món bánh hoàn hảo, người làm cần phải chú ý lựa chọn loại gạo tẻ chất lượng tốt, với hạt gạo trắng, thơm, và khi nấu lên, phải đạt được độ mịn màng, dẻo ngon.
Gạo tẻ cần được ngâm nước qua đêm. Sáng hôm sau, gạo được vớt ra và xay nhuyễn. Tiếp theo, chúng ta hấp gạo trong nồi cách thủy trong khoảng 40 phút. Bánh được chế biến theo từng lớp: sau khi lớp bột đầu tiên chín, chúng ta sẽ đổ lớp bột thứ hai lên trên. Khi lớp thứ hai hoàn tất, bánh sẽ đạt được độ chín hoàn toàn và đông lại. Phần nước thừa ở phía trên cũng được gạn bỏ để hoàn thành món bánh.
Phần nhân của bánh cao sằng được chế biến một cách đơn giản nhưng tinh tế, chủ yếu từ thịt lợn băm nhỏ và hành khô. Sau khi xào chín, thịt và hành được phết một lớp mỏng lên bề mặt bánh, giúp duy trì độ ẩm và tăng cường hương vị cho bánh. Đặc biệt, vị bùi bùi của lạc rang và giã nhỏ cũng là một yếu tố quan trọng, góp phần tạo nên hương vị đặc trưng của món ăn này.
Món bánh này có thể trở nên đặc sắc hơn và không bị ngán nếu chúng ta kết hợp với nước chấm. Để tạo ra nước chấm cho loại bánh này, không cần phải thực hiện quá phức tạp; chỉ cần pha một ít giấm, đường, tương ớt, nước mắm, và rau mùi với tỷ lệ vừa phải là đủ. Khi thưởng thức, bạn nên rưới nước chấm ngập bánh để tăng thêm hương vị và giảm cảm giác ngán. Đặc biệt, người dân Lạng Sơn thường dùng bánh cao sằng kèm với một chén nước canh hầm từ xương ống lợn đã vớt sạch bọt, sau đó thêm hành hoa và mùi tàu cắt nhỏ vào để món ăn thêm phần hấp dẫn.
Bánh cao sằng thường được dùng để thưởng thức theo kiểu “ăn hương ăn hoa”, tránh cảm giác nhàm chán. Thông thường, những đĩa bánh phục vụ cho khách du lịch thường chỉ gồm hai miếng bánh và một nửa bát nước chấm. Đây là một món ăn vặt đường phố rất phù hợp cho những ngày đông lạnh, khi thực khách có thể cảm nhận được trọn vẹn hương vị thơm ngon và độ nóng hổi của bánh.
Ở xứ Lạng, có một câu nói dân gian thú vị rằng: “Nếu ghét nhau, hãy nấu cho nhau món bánh cao sằng. Còn nếu cực ghét, hãy mời nhau cùng ăn”. Lúc đầu, câu này có vẻ như ám chỉ một món bánh khó ăn, chỉ dành cho những người không ưa nhau. Tuy nhiên, những câu truyền miệng thường mang trong mình sự hóm hỉnh và dí dỏm, với ý nghĩa hoàn toàn khác biệt. Người dân nơi đây khi mời nhau thưởng thức bánh cao sằng thực ra là một cách thể hiện sự gắn bó và ấm áp của tình thân.
Có thể nhận thấy rằng, mặc dù bánh cao sằng chỉ là một trong vô số món ăn vặt đặc trưng của người dân xứ Lạng, nhưng nó vẫn luôn giữ được vị trí đặc biệt trong lòng người dân nơi này. Món bánh “nhiều tầng” độc đáo này không chỉ làm phong phú thêm thực đơn ẩm thực của Lạng Sơn mà còn trở thành một trải nghiệm ẩm thực mà bất kỳ du khách nào cũng nên thử.