Nhum biển, hay còn được gọi là cầu gai, là một loại hải sản sinh sống theo đàn, phổ biến ở khu vực biển các tỉnh miền Trung Việt Nam, đặc biệt là nổi bật tại Lý Sơn, Quảng Ngãi.
Theo thông tin khảo sát, nhum biển có hình dáng tròn, với những chiếc gai nhọn tỏa ra xung quanh. Loài này thường xuất hiện nhiều tại các khu vực có rạn san hô, đá ngầm và hang hốc, nơi chúng kiếm ăn bằng cách ăn rong rêu và cỏ biển, đặc biệt ưu thích cỏ lá hẹ.
Tháng 3 đến tháng 6 hàng năm được xem là mùa của những con nhum biển. Theo chia sẻ của những người thợ lặn, việc săn nhum lang thang trên cát khá đơn giản, nhưng để bắt được những con nhum bám chặt trên đá thì lại là một thách thức không nhỏ.
Tháng 3 đến tháng 6 hàng năm được xem là mùa của những con nhum biển
“Loài nhum này rất nhanh nhẹn và tinh ranh. Nếu không có phản ứng lẹ làng, chỉ trong chớp mắt chúng có thể thoát khỏi tay. Việc bắt nhum cũng cần phải cẩn trọng, vì nếu không bạn có thể gặp nguy hiểm do những chiếc gai nhọn của chúng”, anh Hải, một ngư dân từ Lý Sơn, cho biết.
Hiện nay, có ba loại nhum phổ biến: nhum sọ với màu trắng hoặc vàng cam, có gai ngắn và lượng thịt khá ít; nhum bàn với những chiếc gai nhọn, dài tựa như chông; và nhum đen, loại này có nhiều thịt, vừa ngon lại béo, đang thu hút được sự ưa chuộng từ phía nhiều người tiêu dùng.
Trước đây, nhum thường bị đánh giá thấp do vẻ ngoài xấu xí và những chiếc gai có thể gây đau nếu vô tình bị giẫm phải. Hơn nữa, dù kích thước của chúng khá lớn song lượng thịt bên trong không đáng kể. Tuy nhiên, sau khi nhận ra rằng thịt nhum rất thơm ngon và giàu dinh dưỡng, người dân ven biển đã dần dần yêu thích và nhận ra giá trị của loài hải sản này.
Trước đây, nhum thường bị đánh giá thấp do vẻ ngoài xấu xí và những chiếc gai có thể gây đau nếu vô tình bị giẫm phải
Từ nhum, bạn có thể chế biến thành nhiều món ngon như nhum nướng mỡ hành, cháo nhum hoặc ăn gỏi. Đối với những du khách yêu thích ẩm thực sống, có thể thưởng thức nhum sống đã được sơ chế cẩn thận, cắt bỏ gai, vắt một ít chanh và ăn kèm với mù tạt.
Tại Lý Sơn, mắm nhum trở thành một đặc sản nổi tiếng mà du khách thường tìm mua mỗi khi ghé thăm. Để làm ra mắm nhum, người ta thường chọn những con nhum nhỏ có thịt chắc, màu đỏ thẫm gần như đen. Quá trình tách ruột nhum cần được thực hiện một cách tỉ mỉ để đảm bảo không làm lẫn thịt với các gân máu và ruột, giúp món ăn đảm bảo chất lượng.
Sau khi tách thịt, người dân sẽ cho phần thịt nhum vào trong chum sành, rắc một chút muối hạt lên trên và đem phơi nắng trong khoảng 10 đến 15 ngày. Khi kiểm tra, nếu mắm nhum đạt yêu cầu sẽ có độ sền sệt, màu đỏ đục và tỏa ra hương thơm quyến rũ.
Từ nhum, bạn có thể chế biến thành nhiều món ngon như nhum nướng mỡ hành, cháo nhum hoặc ăn gỏi
Mắm nhum mang trong mình vị mặn, chua, ngọt hòa quyện, tạo nên một loại mắm rất hấp dẫn. Theo kinh nghiệm của nhiều người, càng để lâu, mắm nhum lại càng trở nên ngon hơn.
Khi thưởng thức, chỉ cần trộn mắm nhum với một chút ớt tỏi giã nhuyễn. Kết hợp thịt ba chỉ, rau sống cuốn trong bánh tráng mỏng và chấm với mắm nhum chắc chắn sẽ khiến bất kỳ ai thử một lần phải yêu thích ngay lập tức.
Kể từ khi được công nhận là đặc sản, nhum biển ngày càng trở thành mặt hàng giá trị và thu hút sự chú ý của người dân ven biển trong việc khai thác. Vào mỗi mùa, từ khoảng 8 giờ sáng đến 4 giờ chiều, người dân nơi đây thường xuyên ra ghe đến các ghềnh đá để “săn lùng” nhum. Nếu thuận lợi, mỗi người có thể thu nhập được vài trăm nghìn đồng. Nhum sau khi được thu hoạch sẽ được các nhà hàng và thương lái thu mua ngay tại chỗ. Trên thị trường, nhum biển sau khi được tách vỏ có giá khoảng 400.000 đồng/kg.
