Trong kho tàng văn hóa dân gian Việt Nam, có rất nhiều câu nói truyền miệng chứa đựng triết lý sâu sắc và cả những lời cảnh báo rút ra từ kinh nghiệm sống. Một trong những câu khiến nhiều người phải trăn trở mỗi khi năm nhuận đến là: “Nhuận tháng 6 âm, vận xui kéo dài, khốn khó gấp đôi”. Câu nói này dường như mang theo một nỗi lo mơ hồ, khiến không ít gia đình, doanh nghiệp và cả người làm ăn tự do trở nên thận trọng hơn khi bước vào tháng 6 nhuận âm lịch.
Vậy thực chất câu nói này có nghĩa là gì? Có căn cứ nào từ thời xưa để hình thành nên nhận định này? Và liệu trong đời sống hiện đại, quan niệm này có còn đúng hay chỉ là một quan niệm cổ lỗ cần được hiểu lại đúng cách?
Tháng nhuận là gì, và tại sao lại có “tháng 6 nhuận”?
Trong lịch âm truyền thống của người Á Đông, một năm thường có 12 tháng. Tuy nhiên, để đồng bộ giữa lịch âm (dựa vào chu kỳ mặt trăng) và lịch dương (dựa vào chu kỳ mặt trời), cứ khoảng 2-3 năm, lịch âm lại phải chèn thêm một tháng gọi là tháng nhuận. Tháng nhuận có thể rơi vào bất kỳ tháng nào từ tháng Giêng đến tháng Chạp, tùy thuộc vào cách tính của năm đó.
Việc xuất hiện tháng nhuận khiến một năm có tới 13 tháng âm lịch, kéo dài hơn bình thường. Tháng 6 nhuận vì thế cũng không phải là chuyện hiếm, nhưng lại thường khiến nhiều người cảm thấy “ngán ngẩm” bởi trùng đúng thời điểm mùa hè oi ả, thời tiết thất thường, mưa bão bất chợt và là thời điểm dễ xảy ra biến động trong đời sống cá nhân cũng như xã hội.
Nhuận tháng 6 âm cũng chỉ là sự trùng lặp bất ngờ không phải theo quy luật nào cả.
Giải mã câu nói “nhuận tháng 6, vận xui kéo dài”
Câu nói trên xuất phát từ kinh nghiệm dân gian, chứ không dựa vào một bằng chứng khoa học cụ thể nào. Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn, hãy thử nhìn theo ba khía cạnh: thời tiết, tâm lý xã hội và tín ngưỡng dân gian xem có cơ sở nào đáng tin cậy không nhé:
1. Thời tiết cực đoan, dễ biến động
Tháng 6 âm lịch thường trùng với thời điểm cao điểm mùa mưa, bão, lũ tại Việt Nam. Khi tháng này nhuận tức là bị “nhân đôi”, thời gian của giai đoạn này cũng bị kéo dài ra, đồng nghĩa với việc nhiều vùng miền sẽ phải đối mặt với thiên tai dai dẳng hơn. Người nông dân xưa lo sợ mùa màng bị úng, lúa mới trổ bị mưa dầm, dẫn đến thất bát, đói kém. Những người làm ăn thì cho rằng mưa gió triền miên khiến việc vận chuyển hàng hóa bị đình trệ, đi lại khó khăn.
2. Vận trình bị “kéo dãn” – Tốt thì ít, xấu thì dài
Trong tâm lý dân gian, mỗi tháng âm lịch thường gắn với một loại “khí” vận riêng. Nếu tháng đó vốn đã không thuận, thì khi bị nhuận, người ta tin rằng sự xui xẻo của nó cũng kéo dài gấp đôi. Ví dụ, nếu tháng 6 có nhiều người đau ốm, trục trặc công việc, gia đạo bất an… thì với hai tháng 6 liên tiếp, cảm giác như vận rủi cũng dai dẳng hơn. Đây là lý do mà ông bà ta nói “vận xui kéo dài”.
Trong quan niệm của người xưa tháng 6 đã xấu thì nhuận tháng 6 càng xấu. Thực tế thời xưa khoa học chưa phát triển nên chưa giải thích được các tai họa thường có trong tháng 6 như ốm đau bất ngờ, ngộ độc thực phẩm… nên người ta thường quy cho yếu tố tâm linh mơ hồ khiến nối sợ tăng lên.
3. Tâm linh và tín ngưỡng: tránh việc lớn
Không khó để nhận thấy, nhiều người có xu hướng tránh cưới hỏi, khai trương, động thổ, mua xe… trong những tháng nhuận, đặc biệt là tháng 6 nhuận. Bởi theo họ, đây là thời gian “âm khí” nặng, dễ gặp điều không may. Việc gì cũng có thể bị chậm trễ, trì hoãn hoặc gặp sự cố. Cưới hỏi có thể không bền, khai trương dễ lỗ, ký kết hợp đồng dễ tranh chấp…
Vậy câu nói ấy còn đúng trong thời hiện đại?
Thực tế tháng 6 âm lịch là tháng trùng với khoảng thời gian thời tiết cực đoan trong năm, nắng nóng nhiều, mưa bão xảy ra. Do đó thời gian này có nhiều bất thuận lợi trong sinh hoạt, sức khỏe…
Chúng ta không thể phủ nhận việc tháng 6 nhuận trùng với mùa thiên tai, thời tiết phức tạp, nên việc sinh hoạt – sản xuất – kinh doanh gặp khó khăn là có cơ sở thực tế. Tuy nhiên, việc coi tháng 6 nhuận là thời gian hoàn toàn “đen đủi” là điều không nên tuyệt đối hóa.
Thực tế, đã có nhiều năm tháng 6 nhuận lại mang đến điểm khởi sắc cho một số người, nhất là những ai biết tận dụng thời gian này để tạm dừng, nhìn lại, tái cấu trúc công việc hoặc học tập, hoặc những người cần thêm thời gian hoàn thành công việc trước tháng 7 âm lịch. Tháng nhuận chính là cơ hội để “chậm lại một nhịp”, lên kế hoạch kỹ lưỡng hơn, củng cố niềm tin và chuẩn bị cho sự bứt phá sau đó.
Làm gì trong tháng 6 nhuận để tránh “vận xui”?
Nếu bạn là người tin vào tín ngưỡng dân gian hoặc đơn giản là muốn cẩn trọng hơn trong tháng 6 nhuận, hãy thử những cách sau:
- Tránh các quyết định lớn nếu cảm thấy không chắc chắn.
- Lên kế hoạch kỹ lưỡng và lùi một bước để quan sát.
- Chăm sóc sức khỏe và giữ tâm lý tích cực, vì lo âu dễ khiến vận trình thực sự bị ảnh hưởng.
- Làm nhiều việc thiện, tích đức để “xua đi” khí xấu, giữ tâm an lành.
- Giữ hòa khí trong gia đình, đồng nghiệp, vì những va chạm nhỏ trong thời điểm “nhạy cảm” dễ trở thành vấn đề lớn.
Câu nói “nhuận tháng 6, vận xui kéo dài, khốn khó gấp đôi” là một lời nhắc nhở dân gian mang tính chất phòng ngừa và cảnh tỉnh nhiều hơn là dự đoán vận mệnh. Thay vì lo lắng thái quá và tin tuyệt đối vào lời cảnh báo này thì hãy coi đây là cơ hội để sống chậm lại, điều chỉnh bản thân, chuẩn bị kỹ càng cho hành trình phía trước. Bởi vận may hay vận rủi, xét cho cùng, cũng phần lớn do thái độ sống và cách con người đối diện với hoàn cảnh mà ra.
