Dạy con là một hành trình dài, không đơn thuần chỉ là cho ăn học hay chăm sóc đầy đủ. Điều quan trọng nhất trong quá trình nuôi dưỡng chính là uốn nắn nhân cách và dạy trẻ đạo làm người, đặc biệt là lòng hiếu thảo – gốc rễ của đạo đức Á Đông. Đáng tiếc, không ít bậc phụ huynh vì nuông chiều, lơ là hoặc sai cách mà đã để con lớn lên thành người vô cảm với cha mẹ, bất hiếu với gia đình, gây ra bi kịch về sau.
Dưới đây là những biểu hiện sớm cho thấy con trẻ có dấu hiệu bất hiếu, nếu không kịp thời điều chỉnh, cha mẹ rất dễ phải trả giá đắt bằng tuổi già cô quạnh và trái tim tan vỡ.
1. Nói năng hỗn láo, cãi lại người lớn
Trẻ em dù nhỏ tuổi nhưng nếu thường xuyên nói trống không, cãi lời ông bà cha mẹ, thậm chí dùng từ ngữ xúc phạm khi không vừa ý thì đây là một dấu hiệu nghiêm trọng. Nếu không dạy trẻ lễ phép từ nhỏ, chúng sẽ mặc định rằng mình có quyền “đối đầu” với người lớn, và thói quen này sẽ ăn sâu thành tính cách, hình thành tâm lý xem thường cha mẹ.
2. Không biết cảm ơn, không có lòng biết ơn
Khi trẻ nhận được điều gì từ cha mẹ nhưng không có bất kỳ biểu hiện nào của lòng cảm kích – không biết nói “cảm ơn”, không biết chia sẻ yêu thương, điều đó cho thấy trái tim trẻ đang dần trở nên vô cảm. Một đứa trẻ không biết ơn cha mẹ hôm nay, rất có thể sẽ quay lưng khi cha mẹ già yếu sau này. Dạy con lòng biết ơn không phải là ép buộc phải trả ơn, mà là dạy con làm người sống có tình nghĩa.
3. Luôn đòi hỏi, so đo vật chất với cha mẹ
Trẻ con ngày nay rất dễ rơi vào trạng thái so bì bạn bè, đòi hỏi vật chất. Khi cha mẹ không đáp ứng, chúng sinh ra trách móc, giận dỗi, thậm chí buông lời cay nghiệt rằng “nhà mình nghèo”, “ba mẹ chẳng lo được gì cho con”… Nếu cha mẹ không kịp thời chỉnh sửa, trẻ sẽ coi giá trị vật chất hơn tình thân, và đến lúc trưởng thành, cũng sẵn sàng bỏ mặc cha mẹ nếu thấy không còn lợi ích.
4. Xem thường công sức, sự hy sinh của cha mẹ
Khi trẻ chê bai ngoại hình cha mẹ, so sánh cha mẹ với người khác, hay coi thường công việc của cha mẹ vì cho rằng “nghề đó thấp kém”, đây là biểu hiện rõ ràng của tâm lý khinh thường, và là mầm mống của bất hiếu. Một đứa trẻ biết tôn trọng, trân trọng công sức nuôi dạy mới có thể phát triển nhân cách lành mạnh và có tình cảm sâu sắc với gia đình.
5. Không giúp đỡ cha mẹ việc nhỏ, luôn tìm cách né tránh trách nhiệm
Trẻ có tính ích kỷ sẽ không bao giờ chủ động giúp đỡ người khác, kể cả trong chính gia đình mình. Khi cha mẹ nhờ dọn dẹp, rửa bát, chăm em mà trẻ tỏ thái độ khó chịu, thoái thác, thì lớn lên cũng sẽ lãnh cảm với nỗi vất vả của cha mẹ. Một đứa trẻ không bao giờ phụ giúp cha mẹ sẽ khó mà trở thành người biết sẻ chia và có trách nhiệm trong tương lai.
6. Xấu hổ khi nhắc đến cha mẹ
Nếu một đứa trẻ luôn né tránh nhắc đến cha mẹ, xấu hổ vì cha mẹ không giàu có, không có địa vị… thì đây là biểu hiện của tâm lý sĩ diện hão và vong ân phụ nghĩa. Cha mẹ là người sinh thành và nuôi nấng, nếu trẻ không dám nhận, không dám tự hào về cha mẹ thì sau này rất dễ quay lưng, bỏ mặc cha mẹ khi không còn phù hợp với hình ảnh xã hội của chúng.
7. Không quan tâm khi cha mẹ đau ốm, mệt mỏi
Lòng hiếu thảo không phải đợi đến khi trưởng thành mới thể hiện. Ngay từ nhỏ, nếu trẻ thờ ơ với nỗi đau của người thân, không có phản ứng gì khi cha mẹ ốm, thậm chí còn phàn nàn vì cha mẹ không phục vụ được như thường lệ, thì đây là dấu hiệu cảnh báo sự thiếu hụt trầm trọng về tình cảm gia đình và lòng nhân ái. Sau này lớn lên, trẻ sẽ dễ vô trách nhiệm khi cha mẹ cần chăm sóc.
8. Không có sự kết nối tình cảm với cha mẹ
Một đứa trẻ không trò chuyện, không ôm ấp, không chia sẻ gì với cha mẹ là biểu hiện của sự lạnh nhạt trong mối quan hệ thân thiết nhất. Nếu cha mẹ không chủ động xây dựng mối liên kết từ khi con còn nhỏ, để con sống trong thế giới riêng, thì sau này rất khó mong con quay lại khi mình cần đến.
Kết luận: Dạy con hiếu thảo – càng sớm càng tốt
Bất hiếu không phải là hành vi một sớm một chiều, mà là kết quả của sự thiếu dạy dỗ, thiếu uốn nắn và thiếu kết nối tình cảm từ gia đình. Nhiều bậc cha mẹ mải mê mưu sinh, chiều chuộng con quá mức, hoặc quá bận rộn mà không quan tâm dạy con đạo lý làm người, để rồi đến khi già yếu mới nhận ra mình bị con quay lưng, thì đã quá muộn.
Vì thế, nếu cha mẹ phát hiện một trong những biểu hiện bất hiếu kể trên, hãy chấn chỉnh ngay từ khi trẻ còn nhỏ, đừng ngại nghiêm khắc, đừng sợ bị con ghét. Bởi hiếu thuận không đến từ bản năng, mà đến từ giáo dục. Chỉ khi con cái được dạy dỗ đúng cách, gia đình mới thực sự có nền tảng hạnh phúc lâu dài.
