Trong việc nuôi dạy con cái của nhiều cha mẹ, những việc hữu ích con cần làm trước hết là liệu có lợi cho việc học tập hay không. Tuy nhiên, chỉ tập trung học kiến thức ở trường hay chỉ chăm chăm học thêm để đạt thành tích tốt không phải là tất cả. Đôi khi, nếu cha mẹ chậm lại suy ngẫm và cho con làm một số điều “vô ích” thì thành quả đạt được sẽ khiến bạn ngạc nhiên.
Ảnh minh họa
“Việc vô ích” thứ nhất: Chơi đùa
Một giáo viên mẫu giáo từng chia sẻ: “Sau nhiều năm dạy học, câu hỏi tôi thường nghe nhất là từ các bậc cha mẹ lo lắng: Con họ có chơi hàng ngày nhiều không?”. Khi biết rằng trò chơi là hoạt động cơ bản ở trường mẫu giáo, các bậc cha mẹ chắc chắn sẽ phàn nàn: “Con không học chữ à? Con không học phép cộng và phép trừ? Nếu con vào trường tiểu học mà không theo kịp thì sao?”.
Trong mắt cha mẹ, vui chơi là thứ “vô dụng” nhất. Khi một đứa trẻ lớn lên, thời gian vui chơi luôn là thời gian bị “hy sinh” để tập trung cho nhiệm vụ “có ích” duy nhất là học tập. Có vẻ như chơi và học là đối lập nhau.
Kaikai trong chương trình tạp kỹ “Dear Little Desk” (Trung Quốc) chỉ mới học lớp một, và có nhiều vấn đề khác nhau như kém tập trung, không hòa đồng và lòng tự trọng thấp. Cho đến khi theo dõi cuộc sống hàng ngày của Kaikai, nhiều người mới biết rằng các hoạt động ngoại khóa của cậu bé đều chỉ gói gọn trong việc học, bé không có thời gian chơi với bạn bè cũng như không có cơ hội giao lưu với các bạn cùng lứa tuổi.
Giáo sư Lý Mai Cẩn nói: “Những đứa trẻ được vui chơi có xu hướng ngoan hơn và kết quả học tập tốt hơn”. Nhưng ngoài đời, có bao nhiêu đứa trẻ khi không có tiết học ở trường phải ngồi cặm cụi trước bàn học nhỏ ở nhà, hầu như không có thời gian để thư giãn.
Trên thực tế, trò chơi và hoạt động vui chơi quan trọng đối với trẻ em hơn chúng ta nghĩ, chúng không chỉ có thể trau dồi các khả năng khác nhau mà còn đảm bảo hạnh phúc tuổi thơ của trẻ.
Lấy trò “giả làm gia đình” làm ví dụ, đây là trò chơi nhập vai mà hầu hết trẻ em đều thích chơi, trên bàn chất đầy chai lọ, lon, giả vờ nấu ăn, cầm thìa giả vờ cho thú nhồi bông ăn, và bạn đóng vai bố, tôi đóng vai mẹ… Trong hành vi vui chơi tưởng chừng như nhàm chán và vô nghĩa, trẻ rèn luyện các vận động tinh tế và nâng cao kỹ năng giao tiếp ngôn ngữ. Bằng cách này, trẻ hiểu được quy luật của thế giới người lớn, đồng thời học được sự phân công lao động và hợp tác.
Ngay cả khi không có những lợi ích này, niềm vui tuyệt đối khi chơi vẫn rất bổ ích. Đối với trẻ em, những hành vi tưởng chừng như nhàm chán lại ẩn chứa những khả năng sẽ tồn tại suốt đời.
“Điều vô ích” thứ hai: Sở thích “vô nghĩa”
Một phụ huynh có con bị mất cuốn album ảnh sưu tầm, liền dán thông báo lên cửa thang máy: “Đây là những tấm ảnh mà cháu bé đã cất giữ từ lâu. Là vật cháu rất yêu thích. Nếu các bạn nhặt được, vui lòng liên hệ với chúng tôi. Cảm ơn các bạn rất nhiều!”. Cư dân mạng đã rất xúc động sau khi xem nó.
Điều mà bậc cha mẹ này coi trọng không phải là cuốn album ảnh của con mà là tâm trạng đứa trẻ. Khi còn nhỏ, nhiều trẻ sẽ bị ám ảnh bởi một số thứ hoặc có một số sở thích đặc biệt, cảm giác vui vẻ, hạnh phúc của trẻ thường đến từ những điều nhỏ nhặt “vô dụng” này. Thật không may, cảm giác này thường không được người lớn hiểu được. Một khi thành tích học tập của trẻ sa sút, “sở thích” này sẽ trở thành thủ phạm và bị ngăn chặn, trừng phạt không thương tiếc.
Trên thực tế, chỉ cần sở thích không vi phạm đạo đức xã hội và nằm trong phạm vi an toàn thì nó sẽ không trở thành yếu tố then chốt ảnh hưởng đến việc học tập của trẻ. Để có một tuổi thơ hạnh phúc và trọn vẹn, trẻ nên có một khoảng thời gian để làm những điều mình thích.
Tuy trước mắt những điều này không thể giúp trẻ giải quyết bất kỳ vấn đề thực tế nào nhưng có thể mang lại cho trẻ thái độ tích cực, lạc quan, tinh thần của trẻ chắc chắn sẽ được phong phú hơn. Khi làm những việc này, các em cũng được hưởng niềm hạnh phúc thực sự. Những niềm vui thời thơ ấu này có thể là quý giá và quý giá nhất đối với cuộc đời của một đứa trẻ.
Mỗi đứa trẻ có những thế mạnh khác nhau. Một số giỏi vẽ, một số thích làm thủ công, một số quan tâm đến lập trình, một số mê mẩn với nghiên cứu côn trùng. Không bao giờ có sở thích “vô dụng”, ngay cả khi đứa trẻ không thể trở thành một chuyên gia trong lĩnh vực này, trong quá trình khám phá, trẻ cũng sẽ gặt hái được rất nhiều điều: Con được tôn trọng, hiểu được tình yêu, hiểu thế nào niềm vui.Vì vậy, cha mẹ không nên cản trở trẻ có sở thích “vô dụng”, hãy là một người ủng hộ vững chắc đằng sau con mình.
“Việc vô ích” thứ ba: Đọc sách giải trí
Theo quan điểm của nhiều phụ huynh, những cuốn sách không liên quan trực tiếp đến việc học đều là “sách vô ích”, cho trẻ đọc quá nhiều sẽ không tốt. Con họ chỉ được phép đọc sách do giáo viên chỉ định hoặc sách liên quan đến thi cử. Thực tế, đối với trẻ, hứng thú chính là động lực đầu tiên để đọc sách.
Chỉ khi thỏa mãn sở thích và nhu cầu của bản thân trước tiên thì trẻ mới có thể tiếp tục đọc đa dạng thể loại, có những thứ người lớn coi là “sách hay” không phải là trẻ em không đọc mà chỉ là trẻ cần thời gian.
Sách giải trí là mồi nhử để trẻ say mê đọc sách. Chỉ cần nội dung sách vô hại thì việc trẻ thích đọc sách giải trí cũng không phải là điều xấu.
Tất nhiên, cha mẹ khi lựa chọn sách cho con phải phù hợp với nhu cầu của con nhưng đồng thời phải có định hướng của người lớn. Sự định hướng này phải tinh tế, khéo léo để con không có cảm giác bị cha mẹ ép đọc. Có thể thuyết phục con thử đọc những thể loại khác nhau để đánh giá sách cho khách quan, không nên quá định kiến hoặc cực đoan, một chiều trong việc chọn sách.
“Điều vô ích” thứ tư: Trải nghiệm cuộc sống
Tuổi thơ của trẻ em ngày nay dường như không mấy hạnh phúc. Ngày xưa, học đại học không phải là con đường duy nhất. Nhưng trẻ em ngày nay khó có thể làm hài lòng cha mẹ hơn nhiều. Bởi vì mỗi người đều có một tiêu chí duy nhất để đánh giá trẻ đó là kết quả học tập, nếu trẻ học không tốt là thất bại. Nhiều trẻ em có cảm giác cô đơn và trầm cảm do áp lực học tập ở độ tuổi mà đáng ra chúng phải hồn nhiên.
Nếu đứa trẻ muốn vào bếp giúp mẹ nấu ăn, nó sẽ bị đuổi ra ngoài ngay lập tức: “Con không cần làm những việc nhỏ nhặt như vậy, con chỉ cần đọc sách là được”. Không có trải nghiệm thực tế về cuộc sống, không có tính tự chủ, không có sự tự tin, trẻ dần mất khả năng nhận thức về hạnh phúc và bị mắc kẹt trong những lo toan điểm số.
Khả năng hạnh phúc là điều quan trọng nhất trong cuộc đời của một đứa trẻ. Cảm giác chủ quan này ẩn chứa trong những chi tiết nhỏ nhặt của cuộc sống, cả gia đình cùng nhau dọn dẹp, đi dạo, cùng nhau học nấu ăn… Cho trẻ trải nghiệm cuộc sống chính là đánh thức sức sống của chúng.
Thực tế không có tiêu chuẩn nào để đo lường xem thứ gì đó hữu ích hay vô dụng đối với sự phát triển của trẻ. Nhiều thứ tưởng chừng như vô dụng bây giờ lại có khả năng trở thành “chất dinh dưỡng” cho sự phát triển của trẻ sau này.
Một số thay đổi rất quan trọng trong cuộc sống của trẻ có thể đến từ những điều vô ích này.
