Từ 1/7/2025 Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) số 41/2024/QH15 sẽ có hiệu lực. Trong đó có những điểu khoản bổ sung, sửa đổi so với Luật BHXH 2014, tạo thuận lợi cho người lao động, khuyến khích người lao động tham gia bảo hiểm xã hội để hưởng lương, tăng điều kiện hưởng quyền lợi cho người lao động. Theo đó có 14 điểm mới trọng tâm người lao động cần quan tâm như sau:
1. Bổ sung đối tượng được nhận trợ cấp hưu trí xã hội. Đây là điều mong chờ của nhiều người nhằm tăng cường an sinh xã hội. Luật Bảo hiểm xã hội 2024 sẽ giảm độ tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội xuống 75 tuổi (luật hiện hành là 80 tuổi). Những người là hộ nghèo, cận nghèo thì từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. Do đó nhiều người già sẽ nhận được tin vui sau khi luật BHXH 2024 có hiệu lực.
2. Bổ sung chế độ trợ cấp hằng tháng đối với người không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. Những người không đủ thời gian đóng bảo hiểm tức chưa đủ 15 năm mà đến tuổi nghỉ hưu nhưng chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (chưa đủ 75 tuổi), nếu không hưởng BHXH một lần và không bảo lưu mà có yêu cầu thì được hưởng trợ cấp hằng tháng từ chính khoản đóng của mình. Trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng thì được ngân sách nhà nước đóng BHYT.
Quy định độ tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội giảm xuống 5 tuổi từ ngày 1/7/2025
3. Mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh; Người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã, ở thôn, tổ dân phố; Người lao động làm việc không trọn thời gian; Người quản lý doanh nghiệp, người quản lý điều hành hợp tác xã không hưởng tiền lương. Như vậy sẽ có nhiều người lao động tăng thêm quyền lợi liên quan.
4. Bổ sung quyền thụ hưởng chế độ ốm đau, thai sản đối với người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã thay vì chỉ hưởng hai chế độ là hưu trí và tử tuất như Luật hiện hành.
5. Bổ sung chế độ thai sản vào chính sách Bảo hiểm xã hội tự nguyện: Người tham gia BHXH tự nguyện đáp ứng đủ điều kiện theo quy định được hưởng trợ cấp thai sản với mức 2 triệu đồng cho mỗi con mới sinh, do ngân sách nhà nước bảo đảm, người lao động không phải đóng thêm so với quy định hiện hành.
6. Giảm số năm đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu, gia tăng cơ hội hưởng lưu hưu. Trước đây người lao động phải đóng tối thiểu 20 năm thì khi luật BHXH 2024 có hiệu lực, người lao động chỉ phải đóng tối thiểu là 15 năm đã được hưởng lương. Điều này tạo tin vui cho những người tham gia BHXH muộn.
7. Bổ sung quy định nhằm gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn, khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu thay vì nhận bảo hiểm xã hội 1 lần.
Số năm đóng BHXH tối thiểu giảm xuống 5 năm
Luật BHXH số 41/2024 đã có nhiều sửa đổi, bổ sung theo hướng gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn, khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần. Người lao động đã chấm dứt tham gia BHXH mà có đề nghị thì hưởng BHXH một lần nếu thuộc một trong các trường hợp sau đây:
a. Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH.
b. Ra nước ngoài để định cư.
c. Người đang mắc một trong những bệnh ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS.
d. Người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; người khuyết tật đặc biệt nặng.
e. Người lao động có thời gian đóng BHXH trước ngày 1-7-2025, sau 12 tháng không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc mà cũng không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm.
Như vậy, đối với người bắt đầu tham gia BHXH từ ngày 1-7-2025 trở đi thì sẽ giải quyết BHXH một lần trong các trường hợp nêu trên.
8. Đảm bảo tốt hơn quyền tham gia và thụ hưởng bảo hiểm xã hội đối với người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài và người lao động nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam: Thông qua việc bổ sung quy định trường hợp điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên, có quy định về thời gian tham gia bảo hiểm xã hội của người lao động ở Việt Nam và ở nước ngoài được tính để xét điều kiện hưởng chế độ bảo hiểm xã hội.
9. Nâng cao hiệu quả đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội, tăng cường quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng quỹ bảo hiểm xã hội qua việc mở rộng danh mục và phương thức đầu tư quỹ bảo hiểm xã hội.
10. Bổ sung một chương quy định về bảo hiểm hưu trí bổ sung, trong đó quy định về đối tượng, nguyên tắc, quỹ bảo hiểm hưu trí bổ sung và chính sách của nhà nước đối với bảo hiểm hưu trí bổ sung, tạo điều kiện cho người sử dụng lao động và người lao động có thêm lựa chọn tham gia đóng góp để được hưởng mức lương hưu cao hơn.
11. Quy định cụ thể về “mức tham chiếu” thay cho “mức lương cơ sở”. Luật quy định “mức tham chiếu” dùng để tính mức đóng, mức hưởng một số chế độ bảo hiểm xã hội; khi chưa bãi bỏ mức lương cơ sở thì mức tham chiếu bằng mức lương cơ sở. Mức tham chiếu được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế, phù hợp với khả năng của ngân sách nhà nước và Quỹ bảo hiểm xã hội.
12. Tăng cường tính tuân thủ pháp luật, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động bằng việc dành riêng 1 chương để quy định về quản lý thu, đóng Bảo hiểm xã hội; làm rõ nội hàm và việc xử lý hành vi chậm đóng và hành vi trốn đóng bảo hiểm xã hội.
13. Tạo điều kiện thuận lợi cho người tham gia và thụ hưởng quyền lợi Bảo hiểm xã hôi thông qua bổ sung quy định giao dịch điện tử trong lĩnh vực Bảo hiểm xã hội; điều chỉnh, cắt giảm, đơn giản hóa hồ sơ, thủ tục thực hiện Bảo hiểm xã hội.
14. Sửa đổi, bổ sung quy định của các chế độ Bảo hiểm xã hội phù hợp hơn với thực tiễn, đảm bảo tốt hơn quyền lợi của người lao động: Luật Bảo hiểm xã hội số 41/2024/ QH15 đã kế thừa, phát triển những quy định hiện hành phù hợp đã được kiểm nghiệm trong thực tiễn, sửa đổi các quy định chưa phù hợp, bảo đảm tính khả thi, dài hạn, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật.
